Công an Việt Nam vẫn im lặng gần ba tuần sau khi bắt giữ năm nhà hoạt động (DTD)

Hồ Sỹ Quyết

Lực lượng an ninh Việt Nam vẫn không công bố tin tức về tình trạng của năm nhà hoạt động sau gần ba tuần bắt giữ họ trong chiến dịch đàn áp nhằm vào giới bất đồng chính kiến và người hoạt động xã hội trước thềm Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 14.

Như tổ chức Người Bảo vệ Nhân quyền (DTD) đưa tin, vào cuối tháng 8 trước dịp kỷ niệm 80 năm ngày thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà – nay là Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, công an đã bắt giữ ít nhất năm người hoạt động, bao gồm Hồ Sỹ Quyết (Facebooker Quyết Hồ), Trần Quang Trung (Facebooker Lý Quang Sơn), Trần Quang Nam, Nguyễn Tuấn Nghĩa, và một người tên là Khánh.

Họ bị bắt giữ riêng rẽ trong ngày 28/8 bởi Bộ Công an và Công an thành phố Hồ Chí Minh, theo nhiều nguồn tin mà DTD thu nhận được.

Cũng theo những nguồn tin này, công an đã tiến hành khám xét tư gia của những người bị bắt. Tuy nhiên, phía công an không công bố lệnh bắt, lại quyết định khởi tố bị can và khởi tố vụ án. Công an còn yêu cầu gia đình họ giữ kín tin tức về việc bắt giữ và khám nhà vì “đang trong quá trình điều tra liên quan đến an ninh quốc gia.” Việc đe doạ này có hiệu quả khi gia đình họ không dám đưa tin hay cung cấp tin tức cho truyền thông độc lập về tình cảnh của họ.

Cho tới nay, truyền thông nhà nước hoàn toàn im lặng về các vụ bắt giữ này. Chỉ có vài trang Facebook được coi là của dư luận viên trong dầu tháng này đưa tin Facebooker Lý Quang Sơn là thành viên của tổ chức (Việt Nam Canh tân Cách mạng đảng (Việt Tân)) bị bắt, nói rằng người này bị bắt giữ khi nhập cảnh trái phép vào Việt Nam từ Campuchia qua cửa khẩu ở tỉnh An Giang. 

Những người bị bắt từng tham gia nhiều phong trào dân sự trong thập niên trước, như biểu tình chống Trung Quốc xâm phạm chủ quyền của Việt Nam ở Biển Đông, phản đối Formosa gây thảm họa môi trường ở ven biển miền Trung Việt Nam năm 2016 hay chính quyền Hà Nội chặt phá cây cổ thụ ở trung tâm thủ đô năm 2015, lên tiếng về việc đàn áp nhân quyền và cướp đất đai ở nhiều địa phương đặc biệt ở Đồng Tâm (Hà Nội)…

Tuy nhiên, do việc đàn áp khốc liệt của nhà cầm quyền độc đảng kể từ năm 2016 với việc bắt giữ và kết án tù dài hạn đối với hàng trăm người hoạt động, năm người nói trên đã dừng các hoạt động xã hội và tập trung vào mưu sinh. Có người phải phiêu bạt nhiều nơi vì bị chính quyền liên tục tìm cách phá rối việc học tập và lao động, thậm chí còn yêu cầu chủ nhà huỷ hợp đồng.

Nhà hoạt động Hồ Sỹ Quyết gần đây làm việc cho một công ty truyền thông của cựu tù nhân chính trị Trần Huỳnh Duy Thức, người trải qua gần 16 năm tù về tội danh “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân” và mới được trả tự do vài tháng trước trước khi mãn hạn. Tuy nhiên, theo nguồn tin khả tín mà DTD nhận được thì việc bắt giữ nhà hoạt động này không liên quan gì đến công ty của ông Thức, một doanh nghiệp mà ông thành lập gần đây.

Theo nhà hoạt động Hoàng Dũng (Facebooker Hoàng Dũng), người đang tị nạn ở Hoa Kỳ, lực lượng an ninh Việt Nam đã bắt giữ khoảng mười người liên quan đến Trần Quang Trung. DTD không thể kiểm chứng thông tin này.

Một số nguồn tin nói rằng ông Hồ Sỹ Quyết có khả năng bị điều tra về cáo buộc “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền” theo Điều 109 của Bộ luật Hình sự, còn bốn người còn lại bị điều tra về liên hệ với tổ chức Tập hợp Dân chủ Đa nguyên, nhóm vận động quyền con người và dân chủ đa nguyên sáng lập bởi ông Nguyễn Gia Kiểng ở Pháp.

Tuy nhiên, ông Kiểng phủ nhận việc bốn người có liên quan đến tổ chức của ông, một nhóm đang bị công an Việt Nam nhắm đích và hiện có hai thành viên Trần Khắc Đức và Quách Gia Khang đang bị giam giữ để điều tra về cáo buộc “tuyên truyền chống Nhà nước” theo Điều 117 của Bộ luật Hình sự.

Theo Bộ luật tố tụng hình sự hiện hành, công an Việt Nam chỉ có thể tạm giữ hình sự một người trong thời gian tối đa chín ngày. Hết thời hạn này, nhà chức trách chỉ có thể chuyển sang hình thức tạm giam sau khi có quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố vụ án và quyết định khởi tố bị can và lệnh tạm giam của cơ quan kiểm sát hoặc phải trả tự do cho người bị tạm giữ.

“Trong trường hợp năm nhà hoạt động gần đây, việc tiếp tục giam giữ họ mà không công bố quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và lệnh tạm giam của Viện Kiểm sát, công an Việt Nam đã vi phạm nghiêm trọng luật tố tụng hình sự,” ông Vũ Quốc Ngữ- giám đốc DTD nói.

Việc bắt giữ họ vì các hoạt động ôn hoà và không thông báo tình trạng của họ cho thân nhân là biểu hiện rõ ràng nhất về việc bắt giữ độc đoán của lực lượng công an Việt Nam đối với giới hoạt động và người bảo vệ nhân quyền, ông nói. 

Trong nhiều năm qua, Nhóm Công tác về bắt giữ độc đoán (WGAD) của Liên Hiệp quốc đã cáo buộc Việt Nam tiến hành bắt giữ độc đoán đối với hàng chục người hoạt động và người bảo vệ nhân quyền. Hà Nội luôn phủ nhận hoặc tảng lờ các cáo buộc này.

Theo người đứng đầu DTD, lực lượng công an Việt Nam tiếp tục truy bức những người từng tham gia các phong trào xã hội dân sự trước đây cho thấy chính quyền mới của Tô Lâm, người đứng đầu bộ máy công an trở thành lãnh tụ đảng sau cái chết của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, không có ý định cải cách chính trị và mở cửa cho xã hội dân sự độc lập. Cùng với việc bổ nhiệm cán bộ công an và người gốc Hưng Yên vào các vị trí chủ chốt của chế độ ở các cơ quan trung ương và địa phương cũng như tiêu diệt đối thủ chính trị trong bộ máy cầm quyền, Tô Lâm sử dụng lực lượng an ninh để bắt giam những người hoạt động còn sót lại sau chiến dịch trấn áp giới bất đồng chính kiến kéo dài hơn 10 năm qua.

Với việc bắt giữ năm người hoạt động mới đây, Việt Nam hiện đang giam giữ gần 270 tù nhân lương tâm, theo thống kê của DTD. Hà Nội luôn chối bỏ việc giam giữ tù nhân lương tâm, nói chỉ cầm tù những người vi phạm Bộ luật Hình sự.

Người Bảo vệ Nhân quyền

16/9/2025