Liên Hợp Quốc: Triều Tiên hành quyết thêm nhiều người xem phim và chương trình nước ngoài (Jean Mackenzie)

Báo cáo của Liên Hợp Quốc nêu rằng cuộc sống của người dân trở nên khó khăn và đáng sợ hơn dưới chế độ của Kim Jong-un.

• Jean Mackenzie
• Phóng viên thường trú tại Seoul

Chính phủ Triều Tiên đang gia tăng thi hành án tử hình, trong đó có cả những người bị phát hiện xem và chia sẻ phim hoặc chương trình truyền hình nước ngoài, theo một báo cáo của Liên Hợp Quốc.

Chế độ độc tài này, vốn gần như hoàn toàn cô lập với thế giới bên ngoài, cũng đang tăng cường buộc người dân lao động cưỡng bức trong khi tiếp tục bóp chặt tự do, cũng theo báo cáo trên.

Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc nói rằng trong thập kỷ qua, Triều Tiên đã siết chặt kiểm soát “mọi khía cạnh đời sống công dân”.

“Không có người dân của quốc gia nào khác hiện phải chịu những hạn chế như vậy,” báo cáo kết luận, đồng thời cho biết tình trạng giám sát ngày càng “mở rộng”, phần nào do tiến bộ công nghệ.

Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc Volker Türk cho biết, nếu tình hình này tiếp tục, người dân Triều Tiên “sẽ phải chịu nhiều đau khổ, đàn áp tàn bạo và nỗi sợ hãi mà họ đã chịu đựng trong một thời gian dài”.

Báo cáo, dựa trên hơn 300 cuộc phỏng vấn với những người trốn khỏi Triều Tiên trong 10 năm qua, phát hiện ra rằng án tử hình đang ngày càng được áp dụng nhiều.

Ít nhất sáu luật mới đã được ban hành kể từ năm 2015 cho phép áp dụng hình phạt này. Một trong những tội danh có thể bị tử hình là xem và chia sẻ nội dung truyền thông nước ngoài như phim và chương trình truyền hình, trong bối cảnh ông Kim Jong-un muốn hạn chế triệt để khả năng tiếp cận thông tin của người dân.

Những người đào tẩu khỏi Triều Tiên cho biết từ năm 2020 trở đi, có nhiều vụ xử tử liên quan tới hành vi phát tán nội dung nước ngoài.

Họ mô tả cách các vụ xử tử được thực hiện bằng cách xử bắn công khai nhằm gieo rắc nỗi sợ hãi và ngăn người dân phạm luật.

Kang Gyuri, đào tẩu năm 2023, nói với BBC rằng một phụ nữ bạn của mình bị xử tử sau khi bị phát hiện xem nội dung của Hàn Quốc. Cô Kang Gyuri từng có mặt tại phiên tòa của một người bạn 23 tuổi bị kết án tử hình.

“Anh ấy bị xét xử cùng với các tội phạm ma túy. Những tội danh này hiện được coi như nhau,” cô nói, đồng thời cho biết từ năm 2020, người dân trở nên sợ hãi hơn.

Những điều này đi ngược lại những gì người dân Triều Tiên từng kỳ vọng trong thập kỷ qua.

Khi nhà lãnh đạo Kim Jong-un lên nắm quyền vào năm 2011, những người vượt biên được phỏng vấn cho biết họ từng hy vọng cuộc sống sẽ được cải thiện, vì ông Kim đã hứa rằng họ sẽ không còn phải “thắt lưng buộc bụng” – tức có đủ ăn.

Ông hứa sẽ phát triển kinh tế, đồng thời bảo vệ đất nước bằng việc tiếp tục phát triển vũ khí hạt nhân.

Tuy nhiên, báo cáo của Liên Hợp Quốc chỉ ra rằng kể từ khi ông Kim từ chối ngoại giao với phương Tây và Mỹ vào năm 2019, và tập trung vào chương trình vũ khí, đời sống và tình trạng nhân quyền của người dân đã “suy giảm”.

Hầu hết những người được phỏng vấn cho biết họ không có đủ lương thực, và việc ăn ba bữa một ngày là “sự xa xỉ”.

Trong đại dịch Covid, nhiều người vượt biên kể rằng đã xảy ra tình trạng thiếu lương thực nghiêm trọng, khiến nhiều người trên khắp đất nước chết vì đói.

Cùng lúc đó, chính quyền siết chặt các chợ tự phát, nơi các gia đình trao đổi hàng hóa, khiến việc mưu sinh càng trở nên khó khăn.

Bằng cách siết chặt kiểm soát biên giới với Trung Quốc và ra lệnh cho quân đội bắn những người tìm cách vượt biên, chính quyền Triều Tiên cũng đã khiến việc vượt biên ra khỏi đất nước trở nên bất khả thi.

“Trong những ngày đầu thời kỳ Kim Jong-un, chúng tôi từng có chút hy vọng, nhưng điều đó không kéo dài được lâu,” một cô gái trẻ vượt biên năm 2018 khi mới 17 tuổi kể lại.

“Chính quyền dần cấm người dân tự mưu sinh, và chính việc sống thôi cũng đã trở thành nỗi cực hình hàng ngày,” cô chứng thực với các nhà nghiên cứu.

Báo cáo của Liên Hợp Quốc nêu: “Trong 10 năm qua, chính quyền đã thực hiện kiểm soát người dân gần như tuyệt đối, khiến họ không thể tự đưa ra quyết định” – dù là về kinh tế, xã hội hay chính trị. Báo cáo còn nhấn mạnh rằng sự phát triển của công nghệ giám sát đã giúp chính quyền thực hiện điều này.

Một người vượt biên nói với các nhà nghiên cứu rằng các đợt trấn áp này nhằm “bịt mắt và tai của người dân”.

“Đây là một hình thức kiểm soát nhằm loại bỏ ngay cả những dấu hiệu nhỏ nhất của bất mãn hay phàn nàn,” họ nói, giấu tên.

Người dân cúi chào trước một bức tranh khảm ở Bình Nhưỡng, vẽ cha và ông nội của ông Kim Jong-un

Báo cáo cũng phát hiện chính quyền Triều Tiên đang sử dụng lao động cưỡng bức nhiều hơn so với một thập kỷ trước. Người dân từ các gia đình nghèo bị tuyển vào “đội xung kích” để thực hiện các công việc nặng nhọc, như xây dựng hay khai thác mỏ.

Công nhân hy vọng điều đó sẽ giúp nâng cao địa vị xã hội, nhưng công việc nguy hiểm, và tình trạng tử vong diễn ra phổ biến. Thay vì cải thiện an toàn lao động, chính quyền lại tôn vinh những cái chết, coi đó là sự hy sinh cho ông Kim Jon-un. Trong những năm gần đây, họ thậm chí đã tuyển hàng ngàn trẻ mồ côi và trẻ lang thang, báo cáo nêu.

Nghiên cứu mới nhất này nối tiếp một báo cáo mang tính đột phá của Ủy ban Điều tra Liên Hợp Quốc năm 2014. Báo cáo đó lần đầu tiên phát hiện chính quyền Triều Tiên đang phạm tội ác chống lại loài người. Một số vi phạm nhân quyền nghiêm trọng nhất xảy ra tại các trại cải tạo chính trị khét tiếng, nơi người dân có thể bị giam giữ cả đời và “biến mất”.

Báo cáo năm 2025 cho thấy có ít nhất bốn trại như vậy vẫn đang hoạt động, trong khi các tù nhân ở nhà tù thông thường vẫn bị tra tấn và ngược đãi.

Nhiều người vượt biên cho biết họ đã chứng kiến tù nhân chết vì ngược đãi, lao động quá sức và suy dinh dưỡng, mặc dù Liên Hợp Quốc ghi nhận “một số cải thiện ở mức hạn chế” tại các cơ sở này, trong đó có việc “cai ngục bớt bạo lực một chút”.

Trước đó trong tháng này, ông Putin (ngoài cùng trái), ông Tập (giữa) và ông Kim đã gặp nhau tại Bắc Kinh

Liên Hợp Quốc kêu gọi chuyển vụ việc này sang Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) tại The Hague.

Tuy nhiên, để làm được điều đó, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc cần đề xuất việc này. Kể từ năm 2019, hai thành viên thường trực của Hội đồng này, Trung Quốc và Nga, liên tục ngăn cản các nỗ lực áp đặt các lệnh trừng phạt mới đối với Triều Tiên.

Tuần trước, ông Kim Jong-un đã tham dự lễ duyệt binh quân sự tại Bắc Kinh cùng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin, thể hiện sự ngầm chấp thuận của hai nước này đối với chương trình vũ khí hạt nhân và cách chính phủ Triều Tiên đối xử với người dân.

Bên cạnh việc kêu gọi cộng đồng quốc tế hành động, Liên Hợp Quốc cũng yêu cầu chính quyền Triều Tiên bãi bỏ các trại cải tạo chính trị, chấm dứt việc sử dụng án tử hình và giáo dục người dân về nhân quyền.

“Các báo cáo của chúng tôi cho thấy một mong muốn thay đổi rõ ràng và mạnh mẽ, đặc biệt là trong giới trẻ Triều Tiên,” ông Türk, Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc, khẳng định.

Nguồn: www.bbc.com