Khi đất, trời và lòng người cùng nổi sóng, đó không chỉ là chuyện của thiên nhiên – mà là tiếng gọi của lịch sử.
Khi Trời cảnh tỉnh con người
Ngày xưa, mỗi khi đất nước gặp thiên tai, hạn hán, bão lụt hay dịch bệnh, vua thường lập đàn cầu Trời cho mưa thuận gió hòa, để dân được an cư lạc nghiệp.
Người xưa tin rằng giữa “Trời – Đất – Người” luôn có mối liên hệ mật thiết: Khi đạo vua sáng, lòng dân yên, thì Trời thuận; khi triều đình thất đức, dân oán hờn, thì Trời giáng tai ương để cảnh tỉnh.
Thiên tai vì thế không chỉ là hiện tượng tự nhiên, mà còn là lời nhắc nhở siêu hình về sự mất cân bằng trong đạo trị quốc.
Khổng Tử từng nói: “Trời thấy, dân thấy; Trời nghe, dân nghe”.
Còn Mạnh Tử dạy: “Dân vi quý, xã tắc thứ chi, quân vi khinh”.
Từ đó, người Á Đông rút ra triết lý chính trị cốt lõi: Lòng dân chính là ý Trời. Khi dân tâm đã đổi, mệnh Trời cũng đổi.
Khi thiên tai thành tấm gương của lịch sử
Trong lịch sử Việt Nam, trước mỗi lần thay đổi triều đại đều có những dấu hiệu tương tự: Mùa màng thất bát, bão lụt, dịch bệnh lan tràn, nhân tâm ly tán.
Nhà Hồ, nhà Lê mạt, hay triều Nguyễn Tự Đức đều rơi vào vòng xoáy ấy.
Thiên tai, xét cho cùng, là tấm gương phản chiếu sự bất lực của kẻ cầm quyền trước nỗi khổ của dân chúng.
Ngày nay, Hà Nội – vốn ít khi chịu thiên tai nặng nề – lại liên tiếp hứng bão lũ.
Video: Hà Nội như ‘hồ nước’ nhìn từ trên cao. Nguồn: VnExpress
Miền Bắc dồn dập cảnh mưa lụt, sạt lở, mất mùa. Có người cho rằng đó là “điềm Trời” báo hiệu một triều đại sắp tàn.
Không ai có thể chứng minh điều ấy bằng khoa học, nhưng về mặt biểu tượng, thiên nhiên nổi giận là biểu hiện của xã hội mất cân bằng và đạo đức lung lay.
Khi lòng dân đổi hướng
Dưới góc nhìn chính trị hiện đại, “điềm Trời” thật ra phản ảnh chu kỳ mỏi mòn của một mô hình cai trị.
Một thể chế chỉ có thể tồn tại khi còn giữ được tính chính danh – tức lòng tin của nhân dân.
Khi quyền lực xa rời dân, khi đạo lý bị thay bằng thủ đoạn, khi nỗi sợ hãi trở thành công cụ cầm quyền, thì sụp đổ chỉ là vấn đề thời gian.
Thiên tai, dịch bệnh hay khủng hoảng kinh tế không làm tan rã một triều đại; chúng chỉ làm hiện rõ sự mục ruỗng bên trong.
Ở Việt Nam hôm nay, lòng dân đang đổi. Niềm tin vào bộ máy cũ phai nhạt dần, khi những lời hứa về cải cách và liêm chính đã nhiều lần bị phản bội.
Người dân bắt đầu đặt câu hỏi về con đường phát triển, về quyền tự do, công bằng và phẩm giá.
Đó là dấu hiệu của một thời cuộc đang tự viết lại mình.
Khi ý Trời trở lại với dân
Không ai có thể đi ngược lòng dân mãi.
“Thiên mệnh” không phải là thứ Trời ban cho vĩnh viễn; nó là hợp đồng đạo đức giữa kẻ cầm quyền và nhân dân.
Khi hợp đồng ấy bị phản bội, Trời sẽ rút mệnh lại – dù triều đại ấy mang danh xưng nào, đội vương miện nào.
Bởi thế, nếu thiên nhiên đang nổi giận, nếu lòng người đang bất an, thì thay vì lập đàn cầu Trời, người nắm quyền nên tự xét lại mình:
Đã sống vì dân hay vì chính mình?
Đã đem lại an lạc hay gieo thêm sợ hãi? Đã nối dài truyền thống nhân nghĩa hay chỉ còn giữ xác vỏ quyền lực?
Trời không nói, nhưng ý Trời thể hiện qua lòng dân.
Và khi dân đã thôi sợ, khi họ bắt đầu mơ về một bình minh khác, thì mệnh Trời đã đổi hướng.
Thiên tai rồi sẽ qua, nhưng cơn bão trong lòng người mới là điều không triều đại nào cưỡng nổi.
Vũ Thế Dân
Nguồn: baotiengdan.com
Một con tàu dù to lớn tới đâu thì khi ra khơi, những chiếc phao…
Trong khi thiên tai tiếp tục tàn phá đất nước, việc giới lãnh đạo chế…
Thú thật tôi chưa xem và cạch mặt không bao giờ xem loại phim mượn…
Chế độ đang gia tăng đàn áp những người đấu tranh dân chủ ôn hòa.…
Moldova, quốc gia nhỏ bé với hơn 2 triệu dân, thành viên Liên Xô cũ,…
Sùng bái cá nhân, vì thế, không chỉ là tội của kẻ được thờ, mà…