Triều Tiên cử tôi ra nước ngoài làm IT ngầm, tiền lương dùng để nuôi chế độ (Beth Godwin và Julie Yoonnyung Lee)

Jin-su nói rằng anh đã sử dụng hàng trăm danh tính giả để xin việc làm từ xa với các công ty phương Tây trong ngành công nghệ thông tin trong nhiều năm. Đó là một phần của một kế hoạch bí mật quy mô lớn nhằm kiếm tiền cho Triều Tiên.

Trong một cuộc phỏng vấn hiếm hoi với BBC, Jin-su cho biết làm nhiều công việc cùng lúc cho các công ty ở Mỹ và châu Âu giúp anh kiếm được ít nhất 5.000 USD mỗi tháng. Một số đồng nghiệp của anh thậm chí còn kiếm được nhiều hơn thế.

Trước khi đào tẩu, Jin-su – đã đổi tên vì lí do bảo mật – là một trong số hàng ngàn người được cho là đã được cử ra nước ngoài, đến Trung Quốc, Nga, hoặc các quốc gia ở châu Phi và những nơi khác, để tham gia vào hoạt động bí mật do chính quyền Triều Tiên điều hành.

Các nhân viên IT Triều Tiên bị giám sát chặt chẽ và rất ít người từng trả lời báo chí. Tuy nhiên, Jin-su đã cung cấp thông tin chi tiết cho BBC, tiết lộ nhiều góc khuất trong cuộc sống thường nhật của những người tham gia đường dây này và cách thức vận hành của nó.

Lời kể của anh xác nhận nhiều điều đã được nêu trong các báo cáo của Liên Hợp Quốc và các tổ chức an ninh mạng.

Jin-su tiết lộ rằng 85% số tiền anh ta kiếm được đã được gửi về để nuôi chế độ. Triều Tiên, một quốc gia đã chịu các lệnh trừng phạt quốc tế trong nhiều năm, đang thiếu tiền.

“Chúng tôi biết như thế chẳng khác nào bị cướp, nhưng đành chấp nhận, coi đó là số phận của mình”, Jin-su nói, “Dù sao thì vẫn tốt hơn nhiều so với khi chúng tôi còn ở Triều Tiên”.

Theo báo cáo của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc được công bố vào tháng 3/2024, các nhân viên IT bí mật của Triều Tiên mang về 250-600 triệu USD mỗi năm cho nước này.

Chiến dịch này bùng nổ trong đại dịch Covid, khi làm việc từ xa trở nên phổ biến, và vẫn tiếp tục gia tăng cho đến nay, theo cảnh báo từ các cơ quan chức năng và chuyên gia an ninh mạng.

Hầu hết những người làm việc trong hệ thống này chỉ muốn có lương ổn định để gửi tiền về cho chế độ, nhưng trong một số trường hợp, họ đã đánh cắp dữ liệu hoặc tống tiền chính các công ty mình làm việc.

Năm ngoái, một tòa án Mỹ đã truy tố 14 người Triều Tiên bị cáo buộc đã kiếm được 88 triệu USD thông qua các hoạt động làm việc trá hình và tống tiền các công ty Mỹ trong vòng sáu năm.

Tháng trước, thêm bốn người Triều Tiên bị truy tố vì dùng danh tính giả để xin việc từ xa trong một công ty tiền mã hóa của Mỹ.

Cách họ xin việc

Jin-su từng là nhân viên IT của chính quyền Triều Tiên ở Trung Quốc trong nhiều năm trước khi đào tẩu. Anh cho biết bản thân và các đồng nghiệp thường làm việc theo nhóm 10 người.

Ở Triều Tiên, việc truy cập internet bị hạn chế, nhưng khi ra nước ngoài, những nhân viên IT này có thể hoạt động dễ dàng hơn. Họ phải che giấu quốc tịch không chỉ vì có thể được trả lương cao hơn khi giả mạo người phương Tây, mà còn do Triều Tiên bị áp đặt các lệnh trừng phạt quốc tế nghiêm ngặt, chủ yếu vì chương trình vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo.

Chiến dịch này tách biệt với các hoạt động tấn công mạng của Triều Tiên, vốn cũng nhằm tạo nguồn thu cho chính quyền. Đầu năm nay, nhóm tin tặc khét tiếng Lazarus – được cho là hoạt động cho Triều Tiên, dù họ chưa bao giờ thừa nhận – bị nghi ngờ đã đánh cắp 1,5 tỷ USD từ công ty tiền mã hóa Bybit.

BBC đã trao đổi với Jin-su qua cuộc gọi video từ London. Vì sự an toàn, chúng tôi bảo mật danh tính của anh

Jin-su dành phần lớn thời gian để tìm các danh tính giả để đi xin việc. Anh nói với BBC rằng thường thì anh giả làm người Trung Quốc trước, rồi liên hệ với người ở Hungary, Thổ Nhĩ Kỳ và các nước khác để đề nghị họ cho anh mượn danh tính đổi lấy phần trăm thu nhập.

“Nếu bạn đặt một ‘gương mặt châu Á’ trên hồ sơ, bạn sẽ không bao giờ được tuyển.”

Sau đó, anh sẽ sử dụng những danh tính giả mạo đó để tiếp cận những người ở Tây Âu, xin thêm danh tính của họ để xin việc ở Mỹ và châu Âu. Jin-su nói rằng anh thường thành công khi nhắm vào công dân Anh.

“Chỉ cần trò chuyện một chút, người Anh đã dễ dàng tiết lộ danh tính của họ”, người đàn ông Triều Tiên nói.

Những nhân viên IT nói tiếng Anh tốt hơn thường đảm nhận quá trình ứng tuyển. Tuy nhiên, với những công việc trên các trang web việc làm tự do (freelancer) thường không yêu cầu phỏng vấn trực tiếp, và hầu hết các tương tác hàng ngày diễn ra qua các nền tảng như Slack, khiến việc mạo danh trở nên dễ dàng hơn.

Jin-su nói với BBC rằng anh chủ yếu nhắm đến thị trường Mỹ, “vì mức lương ở các công ty Mỹ cao hơn”. Anh cho biết có quá nhiều nhân viên IT xin được việc, đến mức đôi khi một công ty vô tình thuê nhiều hơn một người Triều Tiên. “Chuyện đó xảy ra thường xuyên,” anh nói.

Người ta hiểu rằng các nhân viên IT Triều Tiên nhận tiền lương thông qua các mạng lưới trung gian ở phương Tây và Trung Quốc. Tuần trước, một phụ nữ người Mỹ đã bị kết án hơn 8 năm tù vì các tội danh liên quan đến việc giúp đỡ nhân viên IT Triều Tiên tìm việc và chuyển tiền cho họ.

BBC không thể xác minh độc lập chi tiết lời kể của Jin-su, nhưng thông qua PSCORE, một tổ chức vận động nhân quyền cho người Triều Tiên, chúng tôi đã đọc được lời kể của một nhân viên IT khác đã đào tẩu, xác nhận những gì Jin-su nói.

BBC cũng đã phỏng vấn một người Triều Tiên đào tẩu khác, Hyun-seung Lee, người đã gặp những người Triều Tiên làm việc trong lĩnh vực công nghệ thông tin khi anh đang công tác tại Trung Quốc với tư cách là doanh nhân. Anh xác nhận họ cũng có những trải nghiệm tương tự.

Một vấn đề ngày càng gia tăng

BBC đã phỏng vấn nhiều nhà quản lý tuyển dụng trong lĩnh vực an ninh mạng và phát triển phần mềm, những người cho biết họ đã phát hiện hàng chục ứng viên nghi là nhân viên IT Triều Tiên trong quá trình tuyển dụng.

Rob Henley, đồng sáng lập công ty Ally Security tại Mỹ, gần đây đã tuyển dụng một loạt vị trí làm việc từ xa cho công ty của mình và tin rằng ông đã phỏng vấn tới 30 nhân viên IT Triều Tiên giả mạo.

“Ban đầu, nó giống như một trò chơi, giống như cố gắng phân biệt ai thật ai giả, nhưng rồi chẳng mấy chốc trở nên khá phiền toái”, ông nói.

Cuối cùng, ông đã phải yêu cầu các ứng viên trong cuộc gọi video cho thấy rằng nơi họ đang ở là ban ngày.

“Chúng tôi chỉ tuyển ứng viên từ Mỹ cho những vị trí này. [Nếu ở Mỹ,] trời bên ngoài ít nhất cũng phải sáng. Nhưng tôi chưa bao giờ thấy ánh sáng ban ngày.”

Hồi tháng 3, Dawid Moczadło, đồng sáng lập công ty Vidoc Security Lab có trụ sở tại Ba Lan, đã chia sẻ một video về một cuộc phỏng vấn xin việc từ xa, trong đó ứng viên dường như đã sử dụng phần mềm trí tuệ nhân tạo (AI) để che giấu khuôn mặt.

Sau khi tham khảo ý kiến chuyên gia, ông cho rằng ứng viên đó có thể là một nhân viên IT Triều Tiên.

Get Real Security – một công ty giám định kỹ thuật số – cho chúng tôi biết rất có thể ứng viên (bìa trái) đang sử dụng một số loại bộ lọc hoán đổi khuôn mặt hoặc AI

Chúng tôi đã liên hệ với Đại sứ quán Triều Tiên tại London để hỏi về những cáo buộc trong bài viết này nhưng không nhận được phản hồi.

Một lối thoát hiếm hoi

Trong nhiều thập niên, Triều Tiên đã cử công dân ra nước ngoài làm việc để kiếm ngoại tệ cho nhà nước. Có tới 100.000 người được cho là đang làm việc ở nước ngoài, chủ yếu tại Trung Quốc và Nga, trong các nhà máy hoặc nhà hàng.

Sau nhiều năm sống ở Trung Quốc, Jin-su cho biết anh có “cảm giác bị giam cầm” do điều kiện làm việc khắc nghiệt ngày càng tăng.

“Chúng tôi không được phép ra ngoài và phải ở trong nhà suốt ngày”, anh nói. “Bạn không thể tập thể dục, bạn không thể làm những gì bạn muốn.”

Tuy nhiên, khi ở nước ngoài, nhân viên IT Triều Tiên có nhiều quyền tự do hơn trong tiếp cận truyền thông phương Tây.

“Bạn thấy được thế giới thực. Khi ở nước ngoài, chúng tôi nhận ra có điều gì đó không ổn ở Triều Tiên.”

Nhưng dù vậy, Jin-su cho biết rất ít người Triều Tiên làm IT nghĩ đến việc đào tẩu như anh.

“Họ chỉ kiếm tiền và rồi quay về. Rất ít người nghĩ đến chuyện bỏ trốn.”

Mặc dù họ chỉ giữ lại một phần nhỏ thu nhập, nhưng số tiền đó rất có giá trị ở Triều Tiên. Đào tẩu cũng vô cùng rủi ro và khó khăn. Ở Trung Quốc, hệ thống giám sát chặt chẽ khiến phần lớn người bỏ trốn bị bắt. Những ai đào thoát thành công có thể không bao giờ được gặp lại gia đình, và người thân của họ có thể bị trừng phạt vì hành động bỏ trốn đó.

Jin-su vẫn đang làm việc trong ngành công nghệ thông tin sau khi đào tẩu. Anh nói rằng những kỹ năng anh rèn luyện được khi làm việc cho chế độ đã giúp anh thích nghi với cuộc sống mới.

Do không còn làm nhiều công việc cùng lúc với danh tính giả, thu nhập của anh hiện nay thấp hơn trước kia. Nhưng vì được giữ lại toàn bộ số tiền kiếm được, nên thực chất, anh kiếm được nhiều tiền hơn.

“Tôi từng quen với việc kiếm tiền bằng cách làm những việc phi pháp. Nhưng giờ đây tôi làm việc chăm chỉ và kiếm được đồng tiền xứng đáng.”