Tự định vị mình trong “Phe Trục”, một “nốt trầm lệch pha” trong chiến lược của chế độ CSVN (Ls Đặng Đình Mạnh)

Ngày 2 Tháng Chín 2025, tại Quảng trường Ba Đình, chính quyền Cộng Sản Việt Nam tổ chức lễ cho cái gọi “kỷ niệm 80 năm Quốc khánh” với một cuộc diễu binh quy mô lớn. Nhưng điểm gây chú ý và tranh cãi không phải là số lượng binh sĩ hay khí tài được phô diễn, mà là sự hiện diện của các đội hình binh sĩ đến từ bốn quốc gia: Trung Cộng, Nga, Lào và Cao Miên.

Đây không phải là những “bạn bè quốc tế” ngẫu nhiên. Cả bốn đều là các chế độ độc tài, bị cộng đồng quốc tế chỉ trích nặng nề vì đàn áp tự do, vi phạm nhân quyền, và duy trì quyền lực bằng bộ máy an ninh khổng lồ.

Việc mời họ tham gia diễu binh không chỉ là một lựa chọn mang tính nghi thức ngoại giao thông thường, mà nó là một tuyên bố chính trị rõ ràng, một thông điệp được gửi đi cả trong và ngoài nước. Và thông điệp đó, dù chính quyền có muốn hay không, đã tự định vị Việt Nam vào nhóm “Phe Trục” gồm các quốc gia độc tài, một “trục” mà thế giới dân chủ vẫn xem là đối lập với các giá trị phổ quát.

Thông điệp từ chế độ Cộng Sản

Từ góc nhìn của nhà tổ chức, việc mời quân đội từ bốn quốc gia Trung Cộng, Nga, Lào và Cao Miên có thể nhằm đạt một số mục tiêu:

Khẳng định “tình hữu nghị truyền thống”: Bốn quốc gia được mời đều từng có quan hệ đồng minh hoặc hỗ trợ Việt Nam trong các giai đoạn chiến tranh. Việc họ xuất hiện trong lễ diễu binh được tuyên truyền như một minh chứng cho “tình bạn bền chặt” và “sự tin cậy chiến lược”.

Phô diễn sức mạnh và khả năng hợp tác quốc phòng: Sự hiện diện của các lực lượng nước ngoài, đặc biệt là từ các cường quốc quân sự như Trung Cộng và Nga, được dùng để tạo ấn tượng rằng Việt Nam có những đối tác “nặng ký” sẵn sàng sát cánh trong trường hợp xung đột.

Gửi tín hiệu đối ngoại: Trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị, chế độ có thể muốn cho thấy Việt Nam không hoàn toàn phụ thuộc vào phương Tây, mà có thể dựa vào một “trục” khác để cân bằng ảnh hưởng.

Củng cố tính chính danh trong nước: Là một chế độ nắm giữ quyền lực quốc gia bằng cách “Cướp chính quyền” và chưa từng biết bầu cử tự do là gì? Chế độ Cộng Sản muốn tạo tư thế chính danh thay thế bằng hình ảnh “được bạn bè quốc tế ủng hộ”, để có thể được khai thác, củng cố niềm tin của một bộ phận dân chúng rằng chế độ vẫn có vị thế và được tôn trọng.

Nhưng sau mọi toan tính, thông điệp thực tế lại khác xa kỳ vọng

Vấn đề nằm ở chỗ: Thông điệp mà chính quyền muốn gửi đi và thông điệp mà thế giới thực sự tiếp nhận là hai câu chuyện hoàn toàn khác nhau.

Trong mắt các nền dân chủ

Hình ảnh Việt Nam diễu binh cùng quân đội Trung Cộng, Nga, Lào và Cambodia không thể được tách rời khỏi bối cảnh chính trị của các quốc gia này. Trung Cộng và Nga hiện là hai cường quốc bị cáo buộc vi phạm nhân quyền nghiêm trọng, tiến hành các hành động quân sự gây bất ổn khu vực và toàn cầu. Lào và Cambodia là những chế độ độc tài thân Bắc Kinh, nổi tiếng với việc bóp nghẹt tự do báo chí và đàn áp đối lập.

Khi Việt Nam xếp mình vào hàng ngũ này trong một sự kiện mang tính biểu tượng cao, thông điệp mà thế giới dân chủ nhận được không phải là “Việt Nam độc lập, tự chủ” mà là Việt Nam chọn đứng cùng với “Phe Trục”, với các chế độ chuyên chế.

Trong mắt các tổ chức nhân quyền

Các tổ chức nhân quyền quốc tế sẽ coi đây là một bằng chứng nữa cho thấy Việt Nam không có ý định cải thiện hồ sơ nhân quyền của mình. Thay vì tìm kiếm sự công nhận từ cộng đồng quốc tế qua cải cách chính trị, hoàn trả lại cho dân chúng các giá trị tự do, tôn trọng nhân quyền, chế độ Cộng Sản lại chọn phô diễn mối quan hệ với những quốc gia bị coi là vi phạm nhân quyền nghiêm trọng nhất.

Trong mắt cộng đồng quốc tế tại khu vực

Ở Đông Nam Á, hình ảnh này có thể khiến các nước láng giềng, đặc biệt là những quốc gia dân chủ hoặc bán dân chủ gia tăng nghi ngờ về định hướng chiến lược của Việt Nam. Thay vì được coi là một đối tác cân bằng, Việt Nam có nguy cơ bị nhìn nhận như một vệ tinh trong mạng lưới ảnh hưởng của Bắc Kinh và Moscow.

Tự định vị và cái giá phải trả

Trong chính trị quốc tế, “tự định vị” là một hành động chiến lược: Quốc gia tự chọn hình ảnh, giá trị và liên minh mà mình muốn gắn bó. Nhưng một khi đã định vị, việc thay đổi hình ảnh đó là vô cùng khó khăn.

Bằng việc mời quân đội bốn quốc gia độc tài tham gia diễu binh Quốc khánh, Việt Nam đã gửi đi một tín hiệu mạnh mẽ, nhưng hoàn toàn sai hướng. Thay vì khẳng định mình là một quốc gia độc lập, sở hữu các giá trị văn minh, tiến bộ, sẵn sàng hợp tác với mọi bên trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, thì chế độ Cộng Sản lại tự đóng khung mình trong nhóm các chế độ chuyên chế.

Cái giá của sự định vị này không chỉ là hình ảnh. Nó có thể ảnh hưởng trực tiếp đến:

Quan hệ kinh tế: Các hiệp định thương mại tự do với phương Tây vốn dựa trên niềm tin về cải thiện nhân quyền có thể bị giám sát chặt chẽ hơn, thậm chí bị đình chỉ một phần.

Hợp tác an ninh: Các chương trình hợp tác quốc phòng với những quốc gia dân chủ có thể bị hạn chế, vì lo ngại rò rỉ thông tin hoặc xung đột lợi ích.

Uy tín ngoại giao: Việt Nam sẽ khó thuyết phục thế giới rằng mình là một “đối tác tin cậy” nếu hình ảnh gắn liền với các chế độ bị coi là mối đe dọa đối với trật tự, luật pháp quốc tế, kể cả đi ngược lại với các giá trị văn minh của loài người.

Một lựa chọn phản tác dụng

Nếu mục tiêu của chính quyền là thể hiện “đa phương hóa, đa dạng hóa” trong quan hệ quốc tế, thì việc chỉ mời các quốc gia độc tài tham gia diễu binh là một minh chứng phản tác dụng. Đa phương thực sự đòi hỏi sự cân bằng giữa các đối tác khác nhau, không phải chỉ tập trung vào một nhóm cùng hệ tư tưởng.

Hơn nữa, trong bối cảnh Việt Nam đang tìm cách thu hút đầu tư, công nghệ và hợp tác giáo dục từ các nước phát triển, hình ảnh này sẽ khiến nhiều đối tác tiềm năng phải cân nhắc lại. Các tập đoàn đa quốc gia, vốn chịu áp lực từ cổ đông và dư luận về trách nhiệm xã hội, sẽ không muốn bị gắn với một quốc gia bị coi là thân cận với “trục độc tài”.

Được biết, ngoài các quốc gia độc tài tham gia sự kiện, thì hàng loạt các quốc gia văn minh, tôn trọng tự do, nhân quyền chỉ gởi điện văn chúc mừng quốc khánh. Nhưng, không có quốc gia nào cử đại diện đến tham dự sự kiện đã cho thấy phản ứng quốc tế đối với cung cách hành xử kém cỏi mang thông điệp sai lầm chiến lược của chế độ Cộng Sản.

Một thông điệp sai thời điểm, sai đối tượng

Lẽ ra, lễ cái gọi là kỷ niệm 80 năm Quốc khánh là cơ hội để Việt Nam khẳng định vị thế một quốc gia độc lập, có trách nhiệm, sở hữu các giá trị tiến bộ, văn minh như các quyền tự do, dân chủ, nhân quyền và hướng tới tương lai. Thay vào đó, bằng sự lựa chọn mời quân đội bốn quốc gia độc tài tham gia diễu binh, chính quyền đã gửi đi một thông điệp khiến thế giới dân chủ càng thêm nghi ngờ về các toan tính tương lai.

Trong thời đại mà hình ảnh quốc gia được định hình không chỉ qua sức mạnh quân sự mà còn qua cam kết với các giá trị phổ quát, việc tự định vị mình trong “Phe Trục” của các chế độ độc tài xấu xa là một sai lầm chiến lược. Nó không chỉ làm tổn hại đến uy tín quốc tế của Việt Nam, mà còn thu hẹp đáng kể dư địa ngoại giao và cơ hội phát triển trong tương lai.

Một công dân trong nước, vì thốt lời cảm xúc cá nhân bị chế độ tấn công như một “nốt trầm lệch pha”. Thì xem ra, sự kiện mời bốn quốc gia độc tài diễu binh lại chẳng khác gì “nốt thăng lạc loài” đi ngược với nguyện vọng nhân dân và trông đợi của cộng đồng quốc tế văn minh.

Hoa Thịnh Đốn, ngày 3 Tháng Chín 2025

Đặng Đình Mạnh

Nguồn: www.facebook.com