Canada – củ chuối ??? (Hoàng Quốc Dũng)

Đây là một câu hỏi để tiếp chủ đề « Củ chuối » mà tôi đã viết nhiều trong những ngày gần đây.

Chuyện gián điệp vốn nhiều vô kể, nhưng câu chuyện này đặc biệt ly kỳ và để lại những hậu quả đầy bất ngờ.

KGB chuyên nghiệp thâm nhập bắc Mỹ. 

Tại Cambridge – thành phố đại học thanh bình sát Boston, hai vợ chồng Donald Heathfield và Tracey Foley từ lâu đã nổi tiếng trong cộng đồng: tử tế, mở cửa cho trẻ em hàng xóm sang chơi, và luôn có mặt trong các buổi họp phụ huynh. Người ta thường gật đầu với họ, nhoẻn cười, chẳng bao giờ biết rằng nụ cười ấy là của hai cái bóng.

Bởi vì Donald Heathfield và Tracey Foley… không hề tồn tại.

Ít ai biết rằng hành trình tình báo của họ không bắt đầu ở nước Mỹ hào nhoáng, mà ở Canada — một vùng đất hiền hòa, nơi họ âm thầm cắm rễ. Tại Toronto và Montreal, họ xây dựng danh tính mới, tạo mạng lưới quan hệ và sinh hai cậu con trai mang hộ chiếu Canada, Timothy và Alexander. Chỉ khi đã thật sự “đóng” được vai công dân gương mẫu, họ mới di chuyển sang Mỹ để xâm nhập sâu hơn vào các cấu trúc chiến lược.

Tên thật của họ là Andrei Bezrukov và Elena Vavilova – điệp viên Nga, được đưa vào phương Tây từ thập niên 1980 trong chương trình “illegals”, chuyên đào tạo những con người biết nói năm thứ tiếng, hiểu văn hóa từng quốc gia, và sống như những công dân “hoàn hảo” để hoạt động gián điệp.

Hai đứa trẻ lớn lên tin rằng mình là người Canada chính gốc. Chúng hát quốc ca Canada, đón tuyết Canada, và mơ về tương lai Canada. Không ai biết cha mẹ chúng từng được đào tạo tại một học viện mật của KGB, rồi đi vòng qua châu Âu để xâm nhập Bắc Mỹ.

Đến một ngày tháng 6/2010, mọi thứ đổ sập. FBI ập vào, còng số 8 lạnh ngắt và hai đứa trẻ Canada đứng chết lặng khi nghe người ta đọc cáo trạng: “Các bạn không phải là người Canada. Các bạn là con của điệp viên Nga.”

Bầu trời của chúng sụp xuống mà không cần bom.

HOẠT CẢNH PHIM TRINH THÁM GIỮA ĐỜI THỰC. 

Nhưng phần ly kỳ nhất nằm ở đây.

Ngày 9/7/2010, tại sân bay Vienna, Mỹ và Nga thực hiện một vụ trao đổi điệp viên: 10 công dân Nga bị bắt trong vụ ‘Illegals’ được bay về Moskva, đổi lấy việc Nga thả bốn người Nga từng bị kết án vì cáo buộc làm gián điệp cho phương Tây: Aleksandr Zaporozhsky, Gennady Vasilenko, Igor Sutyagin và Sergei Skripal.

Vậy là hai điệp viên Nga, từ cảnh bị còng tay ở Mỹ, bước xuống sân bay Moscou trong tư thế như anh hùng dân tộc.

CÒN HAI ĐỨA TRẺ THÌ SAO?

Chúng bị tước quốc tịch Canada vì luật pháp cho rằng: cha mẹ dùng danh tính giả, mọi giấy tờ của con đều bị xem là không hợp lệ.

Hai đứa trẻ bị đẩy vào tình trạng lửng lơ: không phải Canada, không hẳn Nga, mà cũng chẳng thuộc về nơi nào.

Nhưng điều đẹp nhất của một nền dân chủ nằm ở đây.

Trong nhiều năm trời, đặc biệt là người con thứ Alexander, đã kiện ngược lại Nhà nước Canada để đòi lại quốc tịch. Cậu không phải điệp viên, không phải tội phạm, không phải một con tốt trong cuộc chiến bí mật giữa hai cường quốc. Cậu chỉ là một đứa trẻ được sinh ra trên đất nước tự do, và đất nước đó phải có trách nhiệm với cậu.

Và tòa án Canada đã phán quyết:

“Tước quốc tịch những đứa trẻ vô tội là vô lý và phi đạo đức.”

Quốc tịch Canada được trả lại, Không phải vì lòng thương, Không phải vì áp lực quốc tế, Mà vì nguyên tắc pháp trị của một nền dân chủ trưởng thành.

Tôi cũng xin mở cái ngoặc con ở đây chúng ta không quên là Người ta chỉ đấu tranh đến cùng để giữ những thứ có giá trị. Quốc tịch Canada là một tấm vé vào thế giới văn minh. Nếu câu chuyện xảy ra ở một xứ khác – ví dụ như ở Đông Timor, hay Đông Lào – chắc chẳng ai đi đòi lại quốc tịch làm gì.

Ở Canada, con của điệp viên Nga – dù cha mẹ dùng danh tính giả 30 năm – vẫn được trả lại quyền công dân đầy đủ.

Còn tại Việt Nam,

Tất cả chúng ta đều đã chứng kiến những vụ con của địa chủ bị đuổi học, con của tư sản bị cấm thi đại học, cháu của người “quốc dân đảng” đời đời phải gánh lý lịch, một gia đình chỉ cần ông nội đi lính cho chế độ cũ là cả dòng họ bị đánh dấu như mang bệnh giang mai… ,

Không có tòa án độc lập,

Không có khái niệm “quyền công dân không thể bị tước đoạt”,

Không có ai bảo vệ trẻ em vô tội khỏi vòng thù hằn của ý thức hệ.

Chế độ độc tài coi con người như vật sở hữu.

Dân chủ coi con người như chủ thể pháp lý độc lập.

Một nền dân chủ – Canada – trả lại quốc tịch cho hai đứa trẻ của điệp viên đối phương; còn một chế độ – Việt Nam cộng sản – tước đoạt tương lai của biết bao thế hệ chỉ vì ‘lý lịch ba đời’.

Đó là khác biệt giữa ánh sáng và bóng tối. Giữa pháp quyền và sự thù hằn. Giữa nhân tính và thú tính.

CANADA KHÔNG CỦ CHUỐI.

Hoàng Quốc Dũng