Quyền lực tuyệt đối – Tha hoá tuyệt đối (Hoàng Quốc Dũng)

Châm ngôn nổi tiếng nhất được gán cho Lord Acton(1834-1902), nhà sử học và chính trị gia người Anh, là:

“Power tends to corrupt, and absolute power corrupts absolutely.”
(Quyền lực có xu hướng làm tha hóa con người, và quyền lực tuyệt đối thì tha hóa một cách tuyệt đối.)

Ông viết câu này trong một lá thư năm 1887 gửi cho Giám mục Mandell Creighton, trong đó ông tranh luận rằng ngay cả Giáo hoàng cũng không nên được miễn phê phán khi lạm dụng quyền lực. Câu nói này đã trở thành một chân lý chính trị – đạo đức bất hủ.

Từ Lord Acton đến sự sụp đổ tất yếu của các chế độ độc tài hiện nay

Tư tưởng của Lord Acton không chỉ là một lời cảnh báo luân lý, mà còn là một quy luật chính trị mang tính biện chứng: quyền lực càng tập trung thì càng dễ dẫn đến sự tha hóa, bóp méo sự thật, thủ tiêu phản biện và dẫn đến suy tàn từ bên trong. Từ đó, ta có thể nhìn vào thực trạng của ba nhà nước độc tài điển hình hiện nay:

1. Việt Nam – Độc đảng và vòng lặp tha hóa

Chế độ cộng sản Việt Nam đã độc quyền lãnh đạo gần 80 năm, không đối trọng, không cơ chế kiểm soát và phản biện nội bộ. Hậu quả là:

• Tham nhũng tràn lan, như một phần cấu trúc hệ thống chứ không phải hiện tượng cá biệt.
• Suy thoái đạo đức trong toàn bộ tầng lớp lãnh đạo, với những cuộc “đốt lò” chỉ mang tính thanh trừng nội bộ.
• Xã hội mất niềm tin, giới trẻ ly khai tinh thần, trí thức im tiếng hoặc lưu vong.

Quyền lực tuyệt đối không còn cần biện minh, nó chỉ còn đàn áp và thao túng. Nhưng sự mục ruỗng từ trong sẽ làm nó sụp đổ như Liên Xô trước đây.

2. Trung Quốc – Tập Cận Bình và “Hoàng đế đỏ” mới

Tập Cận Bình là hiện thân của quyền lực tuyệt đối thời hiện đại:

• Ông ta loại bỏ giới hạn nhiệm kỳ Chủ tịch nước.
• Thanh trừng mọi đối thủ dưới danh nghĩa chống tham nhũng.
• Kiểm soát toàn bộ truyền thông, internet, tư tưởng, và phục dựng sùng bái cá nhân kiểu Mao Trạch Đông.

Nhưng càng kiểm soát, càng làm lộ ra sự lo sợ: lo bất ổn xã hội, lo nền kinh tế suy thoái, lo phản kháng âm ỉ trong dân chúng. Khi xã hội bị bịt miệng quá lâu, một biến cố nhỏ có thể kích nổ toàn bộ hệ thống bị dồn nén. Như lịch sử từng chứng minh: không có chế độ chuyên chế nào vĩnh cửu. 

Để tránh bài viết dài tôi không đi sâu vào các chi tiết, chỉ biết rằng Tập Cận Bình hiện tại đang trên bờ vực thẳm. Các bạn nào có thông tin chính xác thì cho vào phần bình luận để mọi người biết.

3. Nga – Putin và bi kịch của quyền lực không giới hạn

Putin từ một cựu điệp viên KGB trở thành Sa hoàng mới:

• Ông xóa bỏ luân phiên quyền lực, sửa hiến pháp để cai trị cho đến hết đời.
• Dập tắt mọi phe đối lập, truyền thông độc lập và phong trào dân chủ.
• Phát động chiến tranh xâm lược Ukraine – một hành động điên rồ xuất phát từ ảo giác quyền lực tuyệt đối.

Nhưng như mọi kẻ độc tài, Putin đang đẩy nước Nga vào chỗ kiệt quệ, cô lập quốc tế, nội loạn tiềm ẩn. Một đất nước mà lãnh đạo không bị ai kiểm soát, sẽ đồng lõa với sự sai lầm của chính mình cho đến tận cùng – và rồi sụp đổ.

Châm ngôn của Lord Acton là một lời tiên tri

Trong thế giới hiện đại, không có sự sụp đổ nào là bất ngờ nếu ta hiểu quy luật này:

Quyền lực không giới hạn sẽ dẫn đến sự sụp đổ không tránh khỏi.

Sự sụp đổ có thể không đến từ biểu tình đường phố, mà có thể từ:

• Khủng hoảng kinh tế, như ở Trung Quốc.
• Mâu thuẫn nội bộ, như trong Đảng CSVN.
• Chiến tranh thất bại, như của Putin.

Và cuối cùng, người dân sẽ không thể bị bịt mắt mãi. Khi ánh sáng sự thật len lỏi qua các vết nứt của một đế chế mục ruỗng, thì một cơn địa chấn chính trị sẽ chỉ còn là vấn đề thời gian.

Hoàng Quốc Dũng