Trung Tâm Dữ Liệu Dưới Đáy Biển, Trên Quỹ Đạo — Và Bất Công Khí Hậu (Hoàng Quốc Dũng)

Sự bùng nổ dữ liệu toàn cầu khiến các trung tâm dữ liệu (data center) mọc lên khắp nơi, tiêu thụ điện tương đương những thị trấn nhỏ và thải ra lượng nhiệt khổng lồ. Để giải quyết vấn đề làm mát, con người thử hai hướng hoàn toàn trái ngược: đưa máy xuống đáy biển, hoặc đẩy hẳn lên không gian.

1. Trung tâm dữ liệu dưới đáy biển

Lợi thế: nước biển làm mát tự nhiên, ổn định, không cần điều hòa.
Nhưng nhược điểm thì không thể chối: làm nóng nước biển cục bộ, cực khó bảo trì, và tác động lâu dài lên hệ sinh thái. Thực chất chỉ là “quẳng nhiệt xuống đại dương”, chứ không hề loại bỏ nó.

2. Trung tâm dữ liệu trên quỹ đạo

Nghe tưởng hoàn hảo: ánh sáng mặt trời 24/24, chân không lạnh sâu. Nhưng thực tế phũ phàng hơn:

-Trong không gian không có không khí, nên nhiệt không tản được bằng đối lưu mà chỉ bằng bức xạ nhiệt, đòi hỏi những tấm tản nhiệt khổng lồ.

-Chi phí phóng – bảo trì cực cao, rủi ro rác vũ trụ luôn thường trực.

-Độ trễ lớn: dữ liệu phải đi hàng trăm km lên rồi xuống.

-Băng thông hạn chế khi phải truyền tải video, hình ảnh, mô hình AI khổng lồ.

-Chi phí truyền dữ liệu đắt đỏ vì mỗi bit đều tốn năng lượng và công nghệ cao.

hệ thống dữ liệu của nhân loại không thể thu nhỏ lại, vì kinh tế – giáo dục – y tế – khoa học… đều chạy bằng dữ liệu. Càng nhiều AI, càng nhiều video, thì nhiệt lượng thải ra càng lớn.

Nhân loại rất thông minh để tạo ra công nghệ kỳ vĩ, nhưng lại không đủ khôn ngoan để tự kìm hãm nhu cầu của chính mình. Và rồi ta tiếp tục tự làm nóng trái đất, đồng thời tiếp tục xung đột, chia rẽ và gây hại lẫn nhau.

VIỆT NAM: THIÊN TAI MỘT PHẦN, NHÂN TAI MƯỜI PHẦN

Giữa lúc Việt Nam đang chìm trong biển nước, nhiều nhà máy thủy điện xả lũ đúng lúc nguy cấp nhất, không cảnh báo kịp thời cho dân, hàng ngàn người chết trong trận lũ chưa từng có. Và sau tất cả, vẫn xuất hiện những “trí thức” bất lương lên tiếng bênh vực: “xả hay không xả cũng vậy, vì nước từ trời mà xuống”.

Đó không phải là sai lầm — đó là tội ác của sự vô trách nhiệm.

Bất công khí hậu toàn cầu

Các nước công nghiệp lớn như Anh, Pháp, Mỹ đã thải khí hơn một thế kỷ, là những nước tiêu dùng nhiều nhất, tác nhân lớn nhất gây ra khí hậu biến động. Nhưng họ lại bị thiệt hại ít hơn nhiều vì họ có:

Đê điều kiên cố, hồ điều tiết thông minh, hệ thống cảnh báo sớm, lực lượng cứu hộ chuyên nghiệp, hạ tầng được xây cho mục tiêu bảo vệ người dân, họ coi bảo vệ sinh mạng là nghĩa vụ của một nhà nước văn minh…

Việt Nam: nghèo, tham nhũng, và sự bất lực có hệ thống.

Ngược lại, Việt Nam — một đất nước đã nghèo lại bị cai trị bởi bộ máy tham nhũng — xây dựng mọi công trình theo kiểu “ăn xổi”, chất lượng thấp, thiếu giám sát và chỉ chăm chăm vào lợi ích nhóm.

Hồ thủy điện trở thành túi tiền của một số người, còn việc cảnh báo dân thì bị xem như chuyện phụ. Và mỗi mùa mưa bão, người dân bị bỏ lại trong nỗi hoảng loạn, hoàn toàn trần trụi trước lũ dữ.

Tệ hơn thiên tai: những kẻ bênh vực tội lỗi

Đáng ghê tởm hơn cả là những kẻ nhân danh trí thức, báo chí — nhưng chỉ để uốn cong sự thật, sẵn sàng ngụy biện rằng:

-“xả lũ không làm gì tình hình tồi tệ hơn”

-“cũng chỉ là nước của trời”

-“đổ lỗi cho nhà máy là cảm tính”…

Những lập luận mà một đứa trẻ con cũng biết là phi lý, vậy mà họ vẫn nói, vẫn lặp lại, vẫn cố che cho bộ máy tắc trách.

« Trí thức” mà không có liêm sỉ thì chỉ còn là kẻ phát ngôn thuê, đổi chữ nghĩa lấy bổng lộc.

Thiên tai chỉ là một nửa. Nhân tai — sự hèn nhát, tham lam và lừa dối — mới chính là thứ giết người nhiều nhất.

Tóm lại, thế giới vốn bất công, và câu nói của cha ông vẫn đúng: Khôn thì sống, mống thì chết.

Nhưng bất công lớn nhất không phải là thiên nhiên — mà là những kẻ có quyền bảo vệ dân nhưng lại bỏ mặc, rồi còn có người bênh vực cho họ bằng thứ lập luận thô bỉ và vô lương tâm.

Nếu số liệu về người chết được coi là “bí mật quốc gia”, thì Nhà nước phải nói cho người dân biết, để dân không bị công an phường mời lên làm việc hay phạt tiền chỉ vì nhắc đến số người thiệt mạng.

Ngược lại, khi chuyện có người chết là sự thật hiển nhiên, ngay cả báo Đảng cũng đã thừa nhận, thì Nhà nước càng phải xử lý nghiêm những nhà báo(Ngọc Hành-Ngọc Duong gì đó…) — những kẻ trắng trợn nói rằng “không có ai bị đói, rét, chết” — vì đó là hành vi bóp méo sự thật và xúc phạm nỗi đau của dân.

Hoàng Quốc Dũng

(28/11/2025)