Từ những ngày đầu tiên khám phá ra “Tân Thế giới”, nước Mỹ đã được biết đến như điểm đến của những người di dân từ cựu lục địa. Họ từ bỏ quê hương của mình đến một vùng đất để tìm một cơ hội mới. Có nhiều lý do để thôi thúc họ bỏ quê hương để ra đi như vậy. Nhưng chúng ta có thể chắc chắn là cuộc sống của họ bế tắc ở quê hương, có thể gọi họ như những công dân hạng hai. Hầu hết họ không biết chữ, thậm chí bao gồm cả những tội phạm trốn chạy luật pháp ở quê hương. Khi kỷ nguyên ánh sáng được mở ra, công nghiệp phát triển thần tốc ở các nước Âu Châu thì nước Mỹ chìm trong im lặng.
Khi hàng loạt các cuộc chiến nổ ra tại Âu Châu: cuộc chiến Áo – Hung, các cuộc nội chiến ở Châu Âu, đặc biệt nhất là hai cuộc thế chiến, đã khiến cho cựu lục địa trở thành một nơi bất ổn. Nước Mỹ vô tình trở thành một điểm đến tự nhiên của tầng lớp tinh hoa mới. Họ mang sự hiểu biết, kỹ nghệ từ mẫu quốc sang nước Mỹ. Vì vị trí địa lý tách biệt với các cuộc chiến, Mỹ có điều kiện và thời gian để phát triển về kinh tế và vươn lên thành siêu cường thế giới. Ở thời điểm huy hoàng nhất, Mỹ chiếm 60% GDP của thế giới. Vì sức mạnh về kỹ thuật, kinh tế, quân sự của mình, Mỹ nghiễm nhiên trở thành lãnh đạo thế giới dân chủ và đương nhiên đóng vai trò cảnh sát quốc tế. Vì trọng lượng kinh tế áp đảo, đồng đô la Mỹ trở thành đơn vị tiền tệ được tín nhiệm và trở thành đơn vị tiền tệ chung được thế giới công nhận.
Với đặc quyền in tiền USD của mình, hằng năm nước Mỹ có thể ” xuất khẩu lạm phát” đều đặn ra thế giới. Tính đến hết quý I năm 2022, tổng dự trữ đồng USD từ các định chế chính phủ sở hữu là 6.878 tỷ USD. Đây chỉ tính đến tiền dự trữ trong các định chế quốc gia, chưa tính tiền USD lưu thông trong thị trường ngoài nước Mỹ vì không thể ước tính. Như vậy, nếu hàng năm nước Mỹ chỉ cần lạm phát trung bình 3% thì thế giới sẽ phải ” gánh vác” thay cho nước Mỹ 206 tỷ USD. Nếu tính cả tiền lưu thông ngoài nước Mỹ thì con số này còn lớn hơn nữa. Cần phải nhắc lại rằng trong 3 năm cuộc chiến Ukraine, nước Mỹ đã viện trợ cho Ukraine khoảng 120 tỷ USD. Và tổng thống Mỹ đã luôn miệng nói rằng Zelensky phải biết ơn nước Mỹ. Mỹ in tiền, cả thế giới chịu đựng.
Ngoài xuất khẩu lạm phát, còn phải nhắc đến ưu đãi khác khi đồng đô la Mỹ được thế giới công nhận là nợ công. Tính đến năm 2021, nợ công của chính phủ liên bang Mỹ là 31.000 tỷ USD, bằng 120% GDP, thuộc loại cao nhất thế giới. Đáng lưu lý là nước Mỹ có thể vay nợ thoải mái để mua sắm và phát triển mà không cần ưu tư đến trả nợ, vì trả nợ chỉ cần in thêm tiền USD mà Mỹ độc quyền.
Cùng với sự triệt thoái vai trò lãnh đạo của mình, chúng ta nghe thấy rất nhiều các ý kiến cho rằng: nước Mỹ trước giờ đã rất hào phóng với thế giới, đã đóng góp rất nhiều cho các định chế như WHO, USAID, hay đã chi tiêu rất nhiều cho việc bảo vệ đồng minh, vì thế Mỹ triệt thoái cũng là đương nhiên; các quốc gia khác cũng phải tự bảo vệ lấy mình; Mỹ không có trách nhiệm phải là ngọn cờ đầu của thế giới nữa mà phải lo cho sự vĩ đại của chính mình. Người viết muốn cung cấp một cách nhìn khác để chúng ta cân nhắc lại các quan điểm mà chính quyền Trump luôn miệng nhắc đi nhắc lại và những người ủng hộ ông ta lặp lại. Nước Mỹ cần thế giới hơn nhiều người tưởng, và duy trì một trật tự thế giới ổn định chỉ có lợi cho nước Mỹ.
Duy Quang
(17/03/2025)
Tham Khảo:
1. Tổng dự trữ ngoại hối theo IMF:
https://thitruongtaichinhtiente.vn/imf-cong-bo-tinh-hinh…
2. Nợ công nước Mỹ:
