Đúng ra, tựa bài nếu viết cho đủ, sẽ là: “Chính sách ngoại giao hung hăng với đồng minh, nhũn nhặn với kẻ thù của chính phủ Mỹ dưới thời Donald Trump”.
Chính sách ngoại giao của Mỹ hiện nay ra sao, thế giới đã thấy rõ trong những tuần lễ vừa qua, sau khi Donald Trump bước vào Tòa Bạch Ốc lần thứ 2.
Tuy nhiên, cao điểm của chính sách này là những tuyên bố mới đây của Phó Tổng Thống Mỹ – J. D. Vance – tại Hội nghị An ninh Münchener lần thứ 61 (MSC) tổ chức tại München – thủ phủ tiểu bang Bayern – trong Bayerischen Hof – khai mạc ngày thứ sáu 14.02.2025, sẽ kết thúc ngày chủ nhật 16.02.2025. (1)
Hội nghị An ninh Münchener là diễn đàn quan trọng nhất về an ninh và ngoại giao thế giới. Có lẽ đây là lần đầu tiên, hội nghị diễn ra trong hội trường đông nghẹt người, dưới bầu không khí thật căng thẳng nhưng không đáp ứng được sự chờ đợi của người tham dự.
Mở đầu bài phát biểu, Vance nhận được tràng pháo tay từ khán giả khi chia buồn, bày tỏ sự cảm thông với các nạn nhân của vụ tấn công bằng ô tô tông thẳng vào đám đông ngày 13.02.2025 tại München khiến 39 người bị thương.
Tuy nhiên khoảnh khắc này nhanh chóng trôi qua, thay vào đó là sự sửng sốt đến bàng hoàng khi J.D. Vance mạnh mẽ tấn công các đồng minh trong NATO với những lời lẽ vu khống, chỉ trích nền dân chủ của Châu Âu, đặc biệt là Đức. Vance đưa ra những thí dụ mập mờ, không thể kiểm chứng, cũng như nói rằng không có tự do ngôn luận ở Đức.
Người chủ trì hội nghị Christoph Heusgen, lãnh đạo đảng Dân Chủ Thiên Chúa Giáo CDU Friedrich Merz, cũng như một số lãnh đạo khác trong NATO, thật sự thất vọng. Họ chờ đợi những thông báo cực kỳ khó khăn như Mỹ sẽ rút phần lớn quân đội khỏi Châu Âu, yêu cầu các thành viên của NATO phải tăng thêm chi phí đóng góp v.v… Nhưng những điều Vance nói khiến họ sững sờ.
Ông Vance chỉ nói sơ qua chiến tranh ở Ucraine, quan hệ các nước đồng minh trong Đại Tây Dương, nhưng đặc biệt nhấn mạnh về nền dân chủ của Châu Âu. Vance nói rằng: “Mối nguy hiểm mà tôi thấy nhiều nhất ở châu Âu không phải là Nga, Trung Quốc hay bất kỳ tác nhân bên ngoài nào khác. Mối nguy hiểm lớn nhất nằm ở bên trong thể chế chính trị của Âu Châu” (sic).
Sau đó với bài thuyết trình dài gần 30 phút, Vance cáo buộc người dân châu Âu đã hiểu biết sai lệch về dân chủ.
Vance đặt câu hỏi: “Khi tôi quan sát châu Âu, tôi đã tự hỏi điều gì đã xảy ra với những người chiến thắng trong Chiến Tranh Lạnh(The Cold War)?”. Rồi Vance liệt kê một số thí dụ: “Cuộc bầu cử bị hủy bỏ ở Romania – cuộc bầu cử đã bị Tối Cao Pháp Viện Romania hủy bỏ vì sự can thiệp vừa ngầm vừa công khai vừa bí mật của Nga, các bình luận thù địch trên các tờ báo lá cải ở Đức, hoặc tin tức về một nhà hoạt động chống phá thai ở Anh đã bị báo cáo chỉ vì bày tỏ quan điểm của mình“. Toàn những chuyện tào lao, xe cán chó, chó cán xe không thể kiểm chứng.
Rồi Vance tiếp tục lải nhải về chuyện không có tự do ngôn luận ở Scotland, Sweden và những trường hợp không có tự do tín ngưỡng… Một số khán giả đã đã bày tỏ cơn thịnh nộ khi Vance tiếp tục phát biểu.
“Đúng thế! châu Âu phải làm nhiều hơn cho quốc phòng. Nhưng trên hết, châu Âu phải đấu tranh chống kiểm duyệt, vì kiểm duyệt sẽ làm im tiếng nói không mong muốn. Ông và Trump tuyệt đối bảo vệ quyền bày tỏ quan điểm của mọi người.” (sic) Có một tràng pháo tay ngắn và rời rạc ủng hộ Vance.
Điều này lẽ ra J. D. Vance cần phải nói với Tổng Thống Donald Trump, người luôn luôn chửi bới,nhục mạ truyền thông dòng chính, gọi họ là bọn loan tin giả (fake news) chứ không nên nói với người tham dự Hội nghị An ninh đang có mặt trong hội trường.
Khi Vance nhắc lại cuộc bầu cử ở Romania: “Nếu một chiến dịch truyền thông xã hội ảnh hưởng đến cuộc bầu cử quá nhiều như vậy, thì nền dân chủ ở đó đơn giản là không tốt” – chỉ có đúng ba người trong khán giả hoan nghênh điều này. Vance đã nhanh chóng quên những chuyện Elon Musk làm trong chiến dịch tranh cử của Trump năm 2024.
Tiếng xì xào trong hội trường ngày càng nhiều hơn, có thể thấy những cái lắc đầu bực bội, phản đối. Đôi lúc có người trong khán phòng hét lên điều gì đó về phía Vance.
Vance cũng chỉ trích Christoph Heusgen – người chủ trì hội nghị – khi không thấy có sự hiện diện của đảng dân túy cực hữu như AfD (Alternative für Deutschland) và cực tả BSW (Bündnis Sahra Wagenknecht). Sau đó Vance đã đón tiếp nữ chủ tịch đảng cực hữu Alice Weidel tại khách sạn, nơi Vance ở trong thời gian hội nghị.
Điều này dễ hiểu. Trump, Vance, Elon Musk đang tìm đồng minh ở Châu Âu để liên kết trong trường hợp Alice Weidel chiến thắng cuộc bầu cử ngày 23.02.2025 sắp tới. Việc gặp riêng Alice Weidel sẽ tạo ảnh hưởng mạnh mẽ cho thành phần cử tri cực hữu.
Sự láo xược của Vance không dừng lại ở những lời chỉ trích trên, nó đi xa hơn khi Vance miệt thị các chính trị gia ở Đức rằng: “Nếu bạn sợ chính cử tri của mình thì nước Mỹ chẳng thể làm gì cho bạn được”.
Kết thúc bài diễn thuyết, Vance hùng hồn tuyên bố: “Dưới thời Donald Trump mọi người đều có quyền bày tỏ ý kiến của mình (sic). Có một cảnh sát trưởng mới trong thị trấn này”. Vance hét to lên.
Cuối cùng, Vance cố gắng tỏ ra mình cũng là người có máu hài hước khi nói rằng: “Nếu nền dân chủ Mỹ có thể tồn tại được mười năm dưới những lời chỉ trích của Greta Thunberg, thì bạn cũng có thể tồn tại được vài tháng dưới thời Elon Musk.” Một số ít người đã mỉm cười vì những lời bỡn cợt (vô duyên) này.
Chắc chắn nhiều người không thể nhanh chóng quên đi bài diễn thuyết của J. D. Vance, một bài diễn thuyết ngây ngô, rỗng tuếch đối với Hội Nghị An Ninh München, một hội nghị đã có lịch sử lâu đời – 61 năm.
Nguyễn Tiến Cường
Tham khảo:
(1) Eine beispiellose Abrechnung mit Europa
(2) Sicherheitskonferenz: J. D. Vance empfängt Alice Weidel
