Để kỷ niệm Ngày Nhân quyền Thế giới 10-12, cộng đồng người Việt hải ngoại cùng với các tổ chức quốc tế đã giới thiệu tại Oslo một sự kiện nhiều ý nghĩa: Silent Protest – Biểu tình Im Lặng trước Tòa nhà Quốc hội Na Uy. Đây là sự kiện không khẩu hiệu hay lời hô vang nhưng đã khiến nhiều người qua đường dừng lại, quan sát và suy ngẫm.
Trước tòa nhà Quốc hội, Ban tổ chức dựng sáu tấm bìa tái chế cao bằng người thật. Giữa giá rét, hai máy chiếu lần lượt trình chiếu gương mặt của 27 nhà hoạt động Miến Điện và 26 nhà hoạt động Việt Nam. Những người đều đang bị giam cầm trong các nhà tù của hai quốc gia này. Cứ 30 giây, một gương mặt mới xuất hiện thì tên của người đó được xướng lên: Aung San Suu Kyi, Min Ko Naing, Nguyễn Tường Thụy, Phạm Đoan Trang, Lê Hữu Anh Tuấn… Tổng cộng 53 con người với 53 số phận, lần lượt bước ra ánh sáng, như một cách đưa những con người trong tù ngục ấy xuất hiện “giữa đời sống tự do”.
Một điểm nhấn đặc biệt của sự kiện là toàn bộ các tấm bìa đều do cộng đồng tự tay tạo dựng. Không thuê chuyên gia, không dùng thiết bị đắt đỏ: chỉ là bìa tái chế, dao rọc giấy, keo dán. Mỗi dáng người được cắt ghép, được dán phần chịu lực… Và để những tấm bìa đó chịu được sự khắc nghiệt ở vùng Bắc Âu, chúng sẽ được dựa vào những chiếc ghế do mỗi thành viên trong nhóm mang đến. Ban tổ chức mong muốn rằng: khi cộng đồng cùng đứng lại với nhau, sự đoàn kết ấy trở thành lời nhắn gửi những người đang trong ngục tối, rằng họ không bị lãng quên, và tự do luôn có những người gìn giữ.
Trong bài giới thiệu đặt ở hai bên khu trưng bày viết:
“Những người bạn đang nhìn thấy trên hình hiện đang chịu xiềng xích ở đâu đó trong các nhà ngục tăm tối, từ Việt Nam đến Myanmar.
Họ giống chúng ta: là nhà báo, mục sư, sinh viên, hay những công dân dám lên tiếng cho nhân quyền.
Vì bảo vệ quyền con người, vì bày tỏ chính kiến, bảo vệ môi trường, tự do tôn giáo hay lên tiếng cho những người yếu thế, họ bị đánh đập, bắt cóc, tống giam.
Các tội danh mơ hồ như “tuyên truyền chống nhà nước”, “lợi dụng quyền tự do dân chủ” được dùng để đẩy họ vào bóng tối.
Silent Protest là lời kêu gọi đưa họ trở lại ánh sáng.
Nếu bạn tin vào phẩm giá con người, hãy dành một phút để mang câu chuyện của họ đi xa hơn.”
Khác với việc chiếu hình lên một màn hình lớn, các tấm bìa được dựng rời rạc, để người xem có thể đến thật gần từng “người tù”. Cảm giác ấy khiến nhiều người xúc động: người tự do đứng cạnh người đang mất tự do. Không ít khách tham quan đã đứng lại thật lâu, trò chuyện, suy ngẫm, hoặc chỉ đơn giản là chụp một tấm hình, như một sự đồng hành trong thinh lặng.
Dù chỉ diễn ra trong vài giờ, giữa khuôn viên Quốc hội luôn tấp nập các đoàn quốc tế, cuộc biểu tình im lặng ấy đã để lại ấn tượng sâu sắc. Ban tổ chức cho biết, mục tiêu tiếp theo là lan tỏa mô hình này đến nhiều quốc gia, nhằm nâng cao nhận thức và sự chú ý toàn cầu về nhân quyền, về tự do ngôn luận, những giá trị phổ quát, nhưng đã bị tước đoạt tại những quốc gia độc tài.
Và buổi Silent Protest này cũng là lời gửi gắm đến người dân Na Uy rằng: những điều rất bình thường và dường như hiển nhiên mà các bạn nói hàng ngày ở đất nước mình, tưởng như thật đơn giản, nhưng ở nhiều nơi khác trên thế giới, như Việt Nam hay Miến Điện, chúng tôi phải trả giá bằng xiềng xích, tù đày và tra tấn. Sự kiện nhỏ bé nhưng chân thành này không chỉ nhắc nhớ về trách nhiệm quốc tế, mà còn khẳng định rằng: tự do luôn có giá trị, ngay cả trong im lặng.
FB Vũ Quốc Ngữ
(10/12/2025)
