Góa phụ của ông Navalny cho biết: “Navalny là biểu tượng của hy vọng về một tương lai tốt đẹp hơn cho đất nước chúng ta”
Vợ của cố lãnh đạo phe đối lập Nga Alexei Navalny cho biết ông đã bị đầu độc khi đang thụ án tù tại một trại giam ở Bắc Cực vào năm 2024.
Trong một video được chia sẻ trên mạng xã hội, bà Yulia Navalnaya cho biết kết quả phân tích các mẫu sinh học, sau khi được chuyển lậu ra ngoài, do các phòng thí nghiệm ở hai quốc gia thực hiện cho thấy chồng bà đã bị “sát hại”.
Bà không cung cấp thông tin chi tiết về loại chất độc được cho là đã sử dụng, về các mẫu vật hoặc về kết quả phân tích – nhưng đã thách thức hai phòng thí nghiệm công bố kết quả của họ.
Ông Navalny – một nhà hoạt động chống tham nhũng và là nhà lãnh đạo đối lập mạnh mẽ nhất của Nga – đã đột ngột qua đời trong tù vào ngày 16/2/2024 ở tuổi 47.
Năm 2020, ông bị đầu độc bằng chất độc thần kinh Novichok. Ông được điều trị tại Đức và bị bắt tại sân bay khi trở về Nga.
Vào thời điểm qua đời, ông đã ngồi tù ba năm vì những cáo buộc bịa đặt và sau đó đã bị chuyển đến một trại giam ở Vòng Bắc Cực.
Những người ủng hộ và đồng nghiệp của ông Navalny tại Quỹ Chống tham nhũng (FBK) của ông luôn khẳng định chính phủ Nga có liên quan đến cái chết của ông.
Bà Navalnaya cho biết sau cái chết của chồng bà vào tháng 2/2024, nhóm của ông đã có thể “lấy và chuyển” các mẫu sinh học ra nước ngoài “an toàn” và hai phòng thí nghiệm ở các quốc gia khác nhau đã kết luận rằng ông đã bị đầu độc.
Bà không chia sẻ địa điểm của các phòng thí nghiệm – nhưng bà ngụ ý rằng họ không công khai phát hiện của mình vì “những cân nhắc chính trị”.
“Họ không muốn sự thật bất tiện này xuất hiện vào thời điểm không thích hợp”, bà nói.
Bà Navalnaya cũng cho biết bà sẽ bị phản đối khi cố gắng điều tra sâu hơn về cái chết của chồng mình: “Tất nhiên, bạn là vợ, nhưng vì không có vụ án hình sự nào nên [họ] không có căn cứ pháp lý nào để giao tài liệu cho bạn.”
“Nhưng tôi có căn cứ. Không phải căn cứ pháp lý, mà là căn cứ đạo đức.”
Bà nói thêm rằng ông Navalny là người chồng, người bạn và người thân thiết nhất của bà – và là “biểu tượng của hy vọng về một tương lai tốt đẹp hơn cho đất nước chúng ta”.
“Tôi biết chồng tôi cũng là một biểu tượng đối với các bạn”, bà nói trong lúc xem những hình ảnh về đám tang của ông Navalny tại Moscow, nơi thu hút hàng ngàn người bất chấp chính quyền cảnh báo yêu cầu không tham dự.
“Tôi sẽ không im lặng. Tôi khẳng định rằng ông Vladimir Putin có tội trong việc giết chồng tôi, Alexei Navalny… Tôi kêu gọi các phòng thí nghiệm đã tiến hành nghiên cứu hãy công khai kết quả.”
Ngày 17/9, người phát ngôn Điện Kremlin, ông Dmitry Peskov cho biết ông không biết về tuyên bố của bà Navalnaya.
Quỹ của ông Navalny đã công bố những bức ảnh được cho là chụp sân tập thể dục và phòng giam nơi ông nôn mửa và ngã gục vào ngày ông qua đời
Trong video, bà Navalnaya cũng kể chi tiết về những ngày cuối đời của chồng mình dựa trên những gì bà cho là lời khai của các nhân viên tại trại giam mà BBC chưa thể xác minh.
Theo lời bà, vào ngày ông qua đời, ông Navalny được đưa ra ngoài đi dạo nhưng cảm thấy không khỏe. Khi được đưa trở lại phòng giam, “ông nằm xuống sàn, co đầu gối lên và bắt đầu rên rỉ vì đau đớn… rồi bắt đầu nôn mửa”.
“Ông Alexei đã lên cơn co giật… lính canh nhà tù đã theo dõi sự đau đớn của [ông ấy] qua song sắt cửa sổ phòng giam”, bà nói, trích dẫn lời khai được cho là của lính canh.
Vợ của ông Navalny cho biết xe cứu thương chỉ được gọi 40 phút sau khi ông cảm thấy không khỏe, và ông đã qua đời ngay sau đó.
Những người quản lý nhà tù nói với mẹ ông, bà Lyudmila, rằng con trai bà đã trải qua “hội chứng đột tử”.
Sau đó, các nhà điều tra từ phía chính quyền cho biết cái chết là do một tình trạng bệnh lý và chứng loạn nhịp tim.
Những cộng sự của ông Navalny đã chia sẻ trên mạng xã hội những hình ảnh chưa từng công bố trước đây, cho thấy phòng giam của ông vào ngày ông qua đời và sân tập thể dục nhỏ nơi ông được phép ra ngoài.
Tổng thống Vladimir Putin, người cố tình tránh nhắc đến ông Navalny khi ông còn sống, đã nhắc đến ông một tháng sau khi ông qua đời bằng cách tuyên bố rằng sự ra đi của một người “luôn là một sự kiện đáng buồn”.
Tổng thống Nga cũng cho biết ông đã đồng ý trao đổi tù nhân theo kế hoạch giữa ông Navalny và “một số người” bị giam giữ tại các nhà tù phương Tây, với điều kiện ông Navalny không được quay trở lại Nga.
“Nhưng cuộc sống là vậy. Không thể làm gì được,” ông Putin nói.
Rất khó có khả năng Moscow sẽ đưa ra bất kỳ bình luận nào thêm về cái chết của ông Navalny.
Sự nổi tiếng và việc biết cách tận dụng các nền tảng trực tuyến của ông từ lâu đã làm Điện Kremlin lo ngại, trong khi các nhân vật cấp cao cảm thấy khó chịu vì cuộc điều tra của ông về nạn tham nhũng cấp cao trong chính phủ.
Qua cái chết của ông Navalny, nước Nga đã mất đi một nhân vật đối lập cuối cùng có sức ảnh hưởng, người đã thách thức chế độ cầm quyền của ông Putin.
Nhiều cộng sự của ông đã bị bỏ tù hoặc trốn khỏi Nga. Bản thân bà Navalnaya cũng phải đối mặt với việc bị bắt giữ, và bà cùng hai con đang sống ở nước ngoài.
Việc đàn áp xã hội dân sự tiếp tục gia tăng sau cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào Ukraine vào tháng 2/2022, và các luật mới mang tính trừng phạt dẫn đến bắt giữ hàng loạt đã dập tắt mọi sự phản đối.
Cả khi sống lẫn khi chết, ông Navalny đều thu hút được đám đông khổng lồ trên đường phố. Hàng ngàn người đã đến dự tang lễ của ông tại Moscow vào tháng 3/2024, bất chấp những lo ngại có cơ sở về một cuộc đàn áp của cảnh sát.
Kể từ đó, chưa diễn ra bất kỳ cuộc tụ tập lớn nào nữa của phe đối lập ở Nga.
Nguồn: www.bbc.com
