Có một dư luận viên nhắc đến trường hợp Singapore như là bằng chứng của chế độ độc tài sáng suốt và kết luận rằng sự cai trị của Đảng Cộng Sản Việt Nam là cần thiết để đưa đất nước phát triển. Vậy thì hôm nay chúng ta sẽ cùng thảo luận để làm rõ Singapore có thực sự là một chế độ độc tài, cũng như Đảng Cộng Sản Việt Nam có đủ tư cách để so sánh với Đảng Nhân Dân Hành Động hay không.
Chào mọi người, tôi là Nguyễn Trần Đặng, thành viên của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên. Cảm ơn mọi người đã có nhã ý theo dõi kênh Bàn Việc Nước.
Trong video “Dân chủ và Độc tài, thể chế nào tốt hơn”, tôi đã nói rằng không thể có những chế độ độc tài sáng suốt bởi vì nền tảng của mọi chế độ độc tài là sự kiêu căng bệnh hoạn của một người hay một nhóm người tự nghĩ rằng họ đủ thông minh để suy nghĩ thay cho cả một dân tộc. Tuy vậy, vẫn có một dư luận viên nhắc đến trường hợp Singapore như là bằng chứng của chế độ độc tài sáng suốt và kết luận rằng sự cai trị của Đảng Cộng Sản Việt Nam là cần thiết để đưa đất nước phát triển.
Theo tôi thì so sánh Singapore với Việt Nam là không thỏa đáng bởi vì Singapore chỉ là một thành phố nhỏ, nó không có những vấn đề phức tạp về văn hóa và lịch sử như Việt Nam. Mặc dù vậy, ý kiến của bạn dư luận viên này cũng đáng để chúng ta thảo luận vì nó có 2 ngụ ý. Thứ nhất là cho rằng Singapore là một nước độc tài giống như chế độ cộng sản Việt Nam. Thứ hai là ngụ ý Đảng Cộng Sản Việt Nam cũng sáng suốt như Đảng Nhân Dân Hành Động của ông Lý Quang Diệu.
Vậy thì hôm nay chúng ta sẽ cùng thảo luận để làm rõ Singapore có thực sự là một chế độ độc tài, cũng như Đảng Cộng Sản Việt Nam có đủ tư cách để so sánh với Đảng Nhân Dân Hành Động hay không.
Để phân tích trường hợp Singapore thì trước hết chúng ta cần nói sơ qua về hoàn cảnh của họ. Singapore bị Malaysia ép phải độc lập vào năm 1965. Lúc đó dân số của họ chỉ khoảng 2 triệu người còn diện tích thì chỉ tương đương với đảo Phú Quốc. Với một dân số quá ít và diện tích quá nhỏ, họ không thể lấy thị trường nội địa làm bàn đạp để phát triển kinh tế. Hãng hàng không quốc gia Singapore chỉ có các đường bay quốc tế chứ không có đường bay nội địa. Lợi thế lớn nhất của Singapore là nằm trên eo biển Malacca một trong những tuyến hàng hải quan trọng nhất của thế giới. Do đó, lựa chọn duy nhất là phải hội nhập một cách dứt khoát và trọn vẹn vào sinh hoạt kinh tế thế giới.
Một khi đã hiểu rõ tình thế của đất nước thì cũng sẽ nhìn rõ những gì phải làm. Muốn hội nhập thì phải sẵn sàng đón nhận văn hóa và tư tưởng của thế giới. Muốn thu hút đầu tư nước ngoài thì phải chống tham nhũng và phải có luật pháp phù hợp với chuẩn mực của quốc tế, nghĩa là các thẩm phán có thể đưa ra những quyết định công bằng, trung thực và dựa trên luật pháp mà không phải chịu áp lực từ bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào.
Kể từ khi lập quốc thì Singapore là một nước hội nhập quốc tế triệt để nhất, có một chính phủ minh bạch và một nền tư pháp độc lập. Trong cuốn “Ông già nhìn ra thế giới”, chính ông Lý Quang Diệu đã nói rằng nguyên nhân khiến Trung Quốc không thể phát huy hết tiềm năng của đất nước là vì không có pháp trị, nghĩa là chính quyền Trung Quốc có thể giải thích và áp dụng luật pháp một cách tùy tiện. Ngược lại, ở Singapore thì quốc hội có quyền thông qua luật nhưng quyền giải thích các luật đó thì thuộc về các tòa án và quan tòa độc lập. Các chế độ dân chủ đều có một điểm chung, đó là nhà nước được tổ chức theo mô hình giám sát và cân bằng quyền lực mà nhiều người hay gọi là tam quyền phân lập. Một nước mà có tư pháp độc lập như Singapore thì không thể gọi là độc tài.
Trong khi đó, chế độ cộng sản Việt Nam trước khi mở cửa về kinh tế là một chế độ rất độc đoán và giáo điều. Sau năm 1975, rất nhiều sách vở của miền Nam bị đốt. Con cái của những người từng phục vụ trong chế độ Việt Nam Cộng Hòa dù học giỏi đến đâu cũng không được vô đại học. Chỉ đến khi chính sách kinh tế tập thể đã phá sản và dẫn đến nghèo đói thì Đảng Cộng Sản mới chấp nhận mở cửa nền kinh tế, từ đó người dân Việt Nam mới được tiếp xúc trở lại với thế giới văn minh. Tuy nhiên, Đảng Cộng Sản vẫn ngoan cố duy trì chế độ tài lấy chủ nghĩa Mác Lênin làm nền tảng, trong đó luật pháp được coi là công cụ để bảo vệ lợi ích của giai cấp thống trị. Công an có quyền điều tra, bắt giữ, truy tố và kết án bất cứ người nào (8). Quốc hội và tòa án chỉ là những cơ quan bù nhìn.
Mặc dù đến đây chúng ta đã thấy sự khác biệt rất cơ bản về chế độ chính trị giữa Singapore và Việt Nam nhưng có nhiều người vẫn nghĩ Singapore là một nước độc tài dựa trên một thực tế là đảng Nhân Dân Hành Động đã cầm quyền liên tục 60 năm qua. Nhưng cũng có một thực tế khác ít được nhắc tới là các đảng đối lập ở Singapore không bị cấm. Thậm chí hiến pháp Singapore còn quy định phe đối lập phải có ít nhất 12 ghế trong quốc hội. Chính ông Lý Quang Diệu khi còn cầm quyền đã thúc đẩy điều khoản này. Trong cuộc tổng tuyển cử vào tháng 3/2025 vừa qua, cử tri Singapore bầu ra toàn bộ 97 ghế trong quốc hội theo thể thức đơn danh một vòng, nghĩa là ứng cử viên nào có nhiều phiếu nhất trong đơn vị bầu cử thì người đó sẽ giành chiến thắng. Đảng Nhân Dân Hành Động giành 87 ghế, còn Đảng Công Nhân đối lập chỉ giành được 10 ghế. Nhưng bởi vì hiến pháp quy định phe đối lập phải có ít nhất 12 ghế nên trong số các ứng viên đã thất cử của phe đối lập, hai người giành được nhiều phiếu nhất được đặc cách vào quốc hội. Kết quả cuối cùng là đảng Công Nhân được 12 ghế và tổng số ghế trong quốc hội tăng thành 99.
Các cuộc bầu cử quốc hội ở Singapore cũng diễn ra một cách tự do và không bao giờ có chuyện gian lận kết quả. Trong cuộc bầu cử vừa rồi, đảng Nhân Dân Hành Động chỉ giành được 65% số phiếu. Tuy nhiên, họ có sử dụng một số biện pháp không mấy lương thiện để giành lợi thế, phổ biến nhất là “gerrymandering”, tức là chia tách, sáp nhập, hoặc vẽ lại ranh giới của các đơn vị bầu cử để đảm bảo rằng cử tri của họ sẽ chiếm đa số trong đơn vị bầu cử đó. Một biện pháp khác là trợ cấp cho những khu nào bầu cho họ. Nói tóm lại, bầu cử ở Singapore diễn ra một cách tự do nhưng thiếu công bằng.
Nhưng để hiểu được tình trạng mâu thuẫn này thì trước tiên chúng ta phải hiểu được cách suy nghĩ của ông Lý Quang Diệu. Trong cuốn Ông Già Nhìn Ra Thế Giới, ông Lý kể rằng khi quan sát các nước như Anh và Mỹ, những sinh viên tốt nghiệp xuất sắc tại các trường đại học hàng đầu không đi theo con đường chính trị mà chủ yếu làm cho các công ty tư nhân, còn trình độ của các lãnh đạo trong chính phủ hay các đại biểu quốc hội chỉ ở mức trung bình. Nhưng các nước lớn như Anh và Mỹ vẫn sẽ tiếp tục phát triển bất kể một chính phủ trung bình, còn một nước nhỏ không có tài nguyên thiên nhiên gì như Singapore thì bắt buộc phải có những nhà lãnh đạo xuất sắc nhất. Về điểm này thì tôi rất đồng ý với ông Lý Quang Diệu. Phần lớn các dân biểu, thượng nghị sĩ hay tổng thống Mỹ không biết gì về thế giới. Tổng thống Mỹ Donald Trump không biết nước Anh có vũ khí nguyên tử Bộ trưởng quốc phòng Peter Hegseth thì không biết ASEAN gồm những nước nào. Trái lại, bản thân ông Lý Quang Diệu và các lãnh đạo của Singapore đều có hiểu biết rất sâu sắc về thế giới bởi vì trong một nước mà ngoại thương gấp 3 lần GDP thì mọi vấn đề đối ngoại cũng trở thành vấn đề đối nội.
Và để thu hút được nhân tài thì ngoài việc trả lương cao còn phải bảo đảm cho họ một công việc ổn định. Nhưng Singapore là một nước theo chế độ dân chủ đại nghị, trong đó cả thủ tướng lẫn các bộ trưởng bắt buộc phải là thành viên của quốc hội, nghĩa là trước khi có thể trở thành thủ tướng hay bộ trưởng thì họ phải ra tranh cử để trở thành đại biểu quốc hội. Nhưng tranh cử thì có thể thắng và cũng có thể thua. Nếu triển vọng đắc cử không chắc chắn thì họ sẽ chọn làm cho tư nhân thay vì làm chính trị. Nhưng ông Lý Quang Diệu cũng hiểu rằng nếu không có sự cạnh tranh và giám sát của phe đối lập thì chính quyền có thể trở nên trì trệ và tham nhũng. Cuối cùng ông đã làm một thỏa hiệp, đó là một mặt quy định sự hiện diện tối thiểu của phe đối lập trong quốc hội để đảm bảo mọi chính sách đều được phản biện, mặt khác lại sử dụng một số thủ đoạn để giành lợi thế trong bầu cử.
Nhưng ở Việt Nam thì Đảng Cộng Sản đàn áp và bỏ tù những người đối lập, trong đó có Trần Khắc Đức và Quách Gia Khang là hai thành viên của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên, một tổ chức đấu tranh bằng phương thức bất bạo động trong tinh thần hòa giải và hòa hợp dân tộc để thiết lập nền dân chủ đa nguyên tại Việt Nam. Bầu cử quốc hội dù tốn kém nhưng chỉ mang tính hình thức vì chỉ có duy nhất một đảng trên lá phiếu là Đảng Cộng Sản. Trong khi hiến pháp Singapore bảo đảm một sự hiện diện tối thiểu của đối lập trong quốc hội thì hiến pháp Việt Nam quy định Đảng Cộng Sản là lực lượng duy nhất lãnh đạo nhà nước. Trong khi Đảng Nhân Dân Hành Động tìm cách giành lợi thế trong bầu cử để thu hút và giữ chân người tài thì Đảng Cộng Sản giành độc quyền lãnh đạo đất nước chỉ để duy trì quyền lực và quyền lợi.
Một khía cạnh khác khiến Singapore bị chỉ trích là độc tài là do họ cấm biểu tình và đình công. Nhưng đó cũng là một sự đánh đổi để duy trì an ninh trật tự trong một thành phố có diện tích quá nhỏ và mật độ dân số quá đông. Một cuộc đình công ở Paris hay London cùng lắm chỉ làm gián đoạn sinh hoạt của một vài khu phố, nhưng nếu xảy ra ở Singapore thì nó có thể khiến cả nước bị tê liệt. Ngoài ra, Singapore còn bị chỉ trích vì kiểm duyệt báo chí. Tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới xếp Singapore hạng 123/180 nước về mức độ tự do báo chí, thấp nhất trong số các quốc gia phát triển. Tuy nhiên, báo chí tư nhân vẫn được phép hoạt động và quan trọng nhất là hiện tại không có nhà báo nào bị chính quyền bỏ tù.
Tại Việt Nam, các cuộc biểu tình ôn hòa dù là chống Trung Quốc xâm lược hay của dân oan bị cướp đất đều bị chính quyền đàn áp. Nhà nước giữ độc quyền báo chí. Mọi hoạt động văn hóa nghệ thuật đều bị kiểm duyệt. Không những vậy, Đảng Cộng Sản còn dùng tiền thuế của nhân dân để nuôi một lực lượng dư luận viên đông đảo chuyên đi tuyên truyền chủ nghĩa dân tộc cực đoan, kích động thù hận và phá đám các cuộc thảo luận nghiêm chỉnh. Việt Nam chỉ đứng thứ 173/180 nước về mức độ tự do báo chí. Và trên hết, có ít nhất 38 nhà báo đang bị chính quyền giam giữ.
Đến đây, chúng ta đã có thể kết luận Singapore dù không phải là một nước dân chủ gương mẫu nhưng vẫn là một nước dân chủ. Các tổ chức quốc tế, thí dụ như tờ The Economist, cũng xếp Singapore vào nhóm các nước “Dân chủ khiếm khuyết”.
Bây giờ chúng ta hãy thử so sánh thành tích của hai đảng. Vào năm 1995, tức là sau 30 năm cầm quyền, Đảng Nhân Dân Hành Động đã đưa Singapore từ một nước nghèo không có tài nguyên thiên nhiên gì trở thành một nước phát triển, GDP bình quân đầu người là 25 ngàn đô la, gấp bốn lần mức trung bình thế giới lúc đó Còn hiện tại, sau 60 năm nắm quyền, GDP bình quân đầu người là 86 ngàn đô la, gấp 6 lần mức trung bình thế giới. Họ cũng có một nền giáo dục và y tế hàng đầu. Môi trường thì sạch sẽ. Luật pháp thì đứng đắn. Chính quyền thì nổi tiếng về sự minh bạch và hiệu quả. (city of future).
Còn đối với Đảng Cộng Sản, tính đến hiện tại thì họ đã cai trị được 80 năm ở miền Bắc và 50 năm trên cả nước. Nhưng Việt Nam bây giờ vẫn là chỉ là một nền kinh tế gia công lắp ráp dựa trên bán sức lao động giá rẻ. Tuyệt đại đa số lao động không có trình độ và tay nghề. GDP bình quân đầu người là 4,500 đô la, chỉ bằng một phần ba mức trung bình thế giới (27). Giáo dục thì ngày càng xuống cấp vì chỉ được coi là dụng cụ để tuyên truyền và nhồi sọ. Bệnh viện thì quá tải và thiếu thuốc men. Môi trường bị hủy hoại. Luật pháp chỉ được coi là dụng cụ để bảo vệ quyền lợi của giai cấp cầm quyền. Tham nhũng thì đã ở mức độ hết thuốc chữa.
Nói tóm lại, sau 50 năm độc quyền cai trị đất nước, Đảng Cộng Sản đã thất bại trên mọi phương diện, trong mọi địa hạt, và theo tất cả mọi tiêu chuẩn. Và sau khi đã đập phá đất nước trong 50 năm, Đảng Cộng Sản còn tuyên bố sẽ đưa Việt Nam trở thành nước có thu nhập cao vào năm 2045, nghĩa là muốn kéo dài sự thống trị và tụt hậu của đất nước thêm 20 năm nữa. Đến đây chúng ta có thể thấy rằng mệnh đề độc tài sáng suốt chỉ đúng một nửa đối Singapore và Việt Nam. Đối với ông Lý Quang Diệu và Đảng Nhân Dân Hành Động thì họ không phải là độc tài sáng suốt mà là dân chủ sáng suốt. Còn đối với Đảng Cộng Sản Việt Nam thì họ không phải là độc tài sáng suốt bởi vì họ là độc tài tăm tối.
Sau khi đã phân tích trường hợp của Singapore thì chúng ta có thể rút ra một kết luận quan trọng nhất, đó chính là dân chủ dù khiếm khuyết thì vẫn hơn hẳn độc tài. Nhưng trong khi Singapore phải đánh đổi bầu cử công bằng để có nhân tài thì chúng ta hoàn toàn có thể tiến hành bầu cử một cách tự do, công bằng, và lương thiện mà vẫn thu hút được nhân tài cho nhà nước. So với Việt Nam thì diện tích và dân số của Singapore chỉ tương đương một thành phố, thủ tướng và các bộ trưởng của họ thực ra chỉ là thị trưởng và các giám đốc sở (city of future). Trong một nước Việt Nam dân chủ đại nghị thì các cuộc bầu cử cùng lắm chỉ làm thay đổi thủ tướng và các bộ trưởng, các chức vụ khác như thứ trưởng, thị trưởng hay giám đốc sở không phải là những chức vụ dân cử và do đó vị trí của họ không bị ảnh hưởng bởi kết quả bầu cử. Chúng ta cũng sẽ bãi bỏ hoàn toàn mọi chính sách và biện pháp kiểm duyệt bởi vì tự do là điều kiện tối cần thiết cho sáng tạo Trong một nước Việt Nam dân chủ đa nguyên sẽ không có ý kiến nào cấm nêu ra cũng như không có đề tài nào cấm bàn đến. Với một dân tộc đông đảo và có những khác biệt về tôn giáo, sắc tộc và vùng miền thì dân chủ đa nguyên là phương thức sinh hoạt tốt nhất để chúng ta có thể chung sống trong hòa bình và cùng bắt tay nhau xây dựng đất nước.
Các bạn nghĩ sao về chủ đề này? Vui lòng để lại ý kiến dưới phần bình luận.
👉 Theo dõi kênh tại đây
